Anma törenleri, askeri geçitler ve sessiz saygı duruşlarıyla hatırlanan Memorial Day, sadece geçmişin değil; günümüzün de sosyal ve kültürel hafızasında güçlü bir yer edinmiş durumda. Peki, ABD Memorial Day nedir?
ABD Memorial Day nedir?
Memorial Day, her yıl mayıs ayının son pazartesi günü, Amerika Birleşik Devletleri'nde savaşlarda hayatını kaybeden askerleri onurlandırmak için kutlanan ulusal bir gündür. Bugün, sadece savaşların acı kayıplarını anmakla kalmaz, aynı zamanda yazın başlangıcını işaret eder. Ancak, Memorial Day'in tarihi ve evrimi oldukça zengindir ve halk arasında bu günün kökeni, anlamı ve kutlanma biçimi hakkında pek çok farklı görüş bulunmaktadır.
Memorial Day’in Doğuşu ve İç Savaş’ın Etkisi
Memorial Day, Amerika'nın en kanlı çatışmalarından biri olan İç Savaş'ın sonrasında doğmuştur. 1861-1865 yılları arasında, yaklaşık 620 bin Amerikan askeri hayatını kaybetmiştir. Bu kayıpların anısını yaşatmak amacıyla, savaşın ardından farklı şehirlerde anma törenleri düzenlenmeye başlanmıştır. İlk anma etkinliklerinden biri, 1864 yılında Pennsylvania'nın Boalsburg kasabasında üç kadının, Birlik askerlerinin mezarlarına çiçek bırakmasıdır.
Ancak, anma günü için daha geniş çaplı bir organizasyon 1865’te Charleston, Güney Carolina’da gerçekleşmiştir. Bu şehirde, kurtarılan köleler ve diğer yerel halk, Birlik askerlerinin toplu mezarlarını anmak amacıyla büyük bir yürüyüş düzenlemişlerdir. Yürüyüşe katılan yaklaşık 3.000 öğrenci, "John Brown's Body" adlı şarkıyı söylerken, kadınlar mezarları süslemek için çiçekler taşımışlardır.
Genel Bir Anma Günü: Decoration Day
1868 yılı, Memorial Day’in resmi olarak anılmaya başlandığı yıl olarak kayıtlara geçmiştir. General John A. Logan, Birlik gazileri tarafından kurulan Grand Army of the Republic (GAR) örgütünün komutanı olarak, tüm Amerika'da savaşta hayatını kaybeden askerlerin anılacağı bir gün ilan etmiştir. 30 Mayıs, "Decoration Day" (Dekorasyon Günü) olarak belirlenmiş ve o günden itibaren, her yıl bu gün, askerlerin mezarlarına çiçeklerin konulması için ayrılmıştır.
Başlangıçta sadece İç Savaş gazilerine yönelik yapılan bu anma etkinlikleri, zamanla tüm savaşlarda hayatını kaybeden askerleri kapsayacak şekilde genişlemiştir. Bu dönemde, Memorial Day yerine daha çok "Decoration Day" adı kullanılmıştır.
"Memorial Day" İsminin Resmiyet Kazanması
Zaman içinde, anma günü sadece İç Savaş gazilerine değil, tüm Amerikan askerlerine adanmaya başlanmıştır. 1967 yılında, "Decoration Day" adı resmi olarak "Memorial Day" olarak değiştirilmiştir. Bu değişiklik, günden güne daha kapsamlı bir anma biçimi kazanmış ve bu özel gün, tüm savaşlarda yaşamını yitiren Amerikan askerlerinin hatırlanması için bir fırsat olmuştur.
Ayrıca, 1968 yılında yapılan bir değişiklikle, Memorial Day’in her yıl mayıs ayının son pazartesi günü kutlanması kararlaştırılmıştır. Bu değişiklik, daha fazla kişinin katılımını teşvik etmek ve üç günlük tatil fırsatı yaratmak amacıyla yapılmıştır.
Memorial Day ve Veterans Day: Farklar ve Benzerlikler
Memorial Day, sadece savaşlarda hayatını kaybeden askerleri onurlandırırken, Veterans Day, tüm Amerikan askeri personelini kutlamak için ayrılmış bir gündür. Veterans Day, başlangıçta 11 Kasım 1919’da, I. Dünya Savaşı'nın sona erdiği gün olarak kutlanmaya başlanmış ve o dönemde "Armistice Day" adıyla anılmıştır. Ancak, 1950’lerin sonunda, bu gün tüm gazilere ithaf edilen bir tatil olarak genişletilmiştir.
Her iki gün de askerlerin onurlandırıldığı önemli tatil günleri olsa da, Memorial Day yalnızca savaşlarda yaşamını yitiren askerleri anarken, Veterans Day, hem hayatta olan hem de yaşamını yitiren tüm askerleri kapsamaktadır.
Memorial Day'in Siyah Amerikalılarla İlişkisi
Memorial Day’in tarihi, siyah Amerikalıların katkıları açısından da dikkat çekicidir. 2021 yılında, Hudson, Ohio’da bir Amerikan Lejyonu etkinliğinde, bir veteranın siyah Amerikalıların anma günü katkılarına dair konuşması sırasında mikrofonu kapatılmıştır. Bu olay, Memorial Day’in siyah Amerikalılarla olan bağlarını ve bu tarihsel bağların nasıl görmezden gelindiğini gözler önüne sermektedir.
David W. Blight, Yale Üniversitesi tarih profesörü, Memorial Day’in kökenlerine dair yaptığı araştırmalarda, Charleston’daki ilk anma töreninde siyah Amerikalıların özgürlüklerini kutladığını ve bu anmaların "Güneyin kaybolan sebebini" yücelten anlatılara karşı bir direniş olarak değerlendirilebileceğini belirtmiştir. İç Savaş’tan sonra, Güneydeki beyazlar, kaybedilen savaşın onurlu bir isyan olarak sunulmasını isteseler de, siyah Amerikalılar, savaşın kölelik üzerine kurulu bir çatışma olduğunu vurgulamışlardır.
