ABD’de federal hükümetin kapanması, yalnızca ülke içi hizmetlerde değil, uluslararası savunma tedarik zincirlerinde de ciddi aksamalara yol açtı. Edinilen bilgilere göre Washington yönetimi, NATO müttefiklerine yapılması planlanan 5 milyar doları aşkın silah satışını geçici olarak durdurdu. ABD’de federal hükümetin kapanmasının üzerinden 40 gün geçti. Demokratlar ve Cumhuriyetçiler arasında haftalardır süren bütçe krizi, federal kurumları felç etmiş durumda. Kongre, yeni mali yıl öncesi geçici bütçe üzerinde uzlaşma sağlayamayınca, 1 Ekim itibarıyla hükümet resmen “kapanmış” sayıldı. Bu süreçte kamu hizmetlerinin büyük kısmı dururken, yalnızca “temel” kabul edilen faaliyetler sürdürülüyor. Askerî personel, istihbarat çalışanları, kamu hastanelerindeki sağlıkçılar ve havaalanı güvenlik görevlileri görevlerine devam etse de, maaş ödemeleri askıya alınmış durumda. Yaklaşık 46 bin asker, kapanma süresince maaş alamayacak.
Silah Satışları Durduruldu
ABD Dışişleri Bakanlığı’ndaki yetkililere göre, kapanmanın uzaması, dış silah satış onaylarını doğrudan etkiledi. Danimarka, Hırvatistan ve Polonya gibi NATO müttefiklerine yapılması planlanan AMRAAM füzeleri, Aegis savaş sistemleri ve HIMARS roketatarları içeren satış paketleri, bürokratik sürecin durması nedeniyle askıya alındı. Toplam değeri 5 milyar doların üzerinde olan bu satışların, hem ABD’nin savunma sanayi firmaları hem de müttefik ülkelerin savunma planlamaları üzerinde baskı oluşturduğu ifade ediliyor. ABD yasalarına göre, dış silah satış teklifleri Kongre tarafından onaylanmadan yürürlüğe giremiyor. Ancak hükümet kapanması nedeniyle, Dışişleri Bakanlığı bünyesindeki çok sayıda görevli ücretsiz izne çıkarıldı. Bu da satış tekliflerinin değerlendirilmesini ve gerekli onay süreçlerinin tamamlanmasını engelliyor. Normal şartlarda birkaç haftada sonuçlanan onay süreci, şu anda belirsiz bir süreyle ertelenmiş durumda.
Dolaylı Ukrayna Etkisi
Yetkililer, bu tür silah satışlarının çoğu zaman Ukrayna’ya dolaylı destek anlamı taşıdığını belirtiyor. NATO ülkelerinin ABD’den aldığı savunma sistemleri, bir kısmı doğrudan, bir kısmı ise Ukrayna’ya devredilmek üzere tedarik ediliyor. Bu nedenle satışların durması, Ukrayna’ya yönelik askeri yardımın da dolaylı şekilde yavaşlamasına neden olabilir. Hükümetin kapanması, ABD savunma sanayiini de finansal ve operasyonel açıdan zorluyor. Devlet destekli üretim sözleşmeleri gecikirken, ihracat planlaması yapan şirketler nakit akışında risklerle karşı karşıya. Müttefik ülkeler açısından ise teslimat takvimlerinin sarkması, savunma kapasitelerinde geçici boşluklar yaratabilir. Bu durum, Avrupa’da güvenlik dengesini doğrudan etkileyebilecek potansiyel bir zafiyet olarak değerlendiriliyor.
Kongre’de Umut Işığı
ABD Senatosu’nda Demokratlar ve Cumhuriyetçiler arasında geçici bütçe konusunda bir uzlaşmaya varıldığı bildiriliyor. Ancak bu anlaşmanın kısa vadeli olması bekleniyor. Uzmanlar, hükümetin yeniden açılması durumunda bile, kapanma sürecinde biriken dosyaların çözülmesinin haftalar alabileceğini ifade ediyor. ABD’nin hükümet kapanması, yalnızca bir iç siyasi kriz değil; aynı zamanda NATO içindeki güvenilirlik algısını da zedeliyor. Müttefik ülkeler, artık yalnızca silah tedarikinin maliyetine değil, zamanında teslimat ve sürdürülebilirlik riskine de odaklanmak zorunda kalıyor. ABD’nin siyasi kilitlenmesi sürerse, NATO ülkeleri kendi savunma üretim kapasitesine yönelmek veya alternatif tedarik kanalları aramak durumunda kalabilir.
