Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, ağustos ayına ilişkin üretici ve market fiyatları ile tarımsal girdi maliyetlerini değerlendirdi. Bayraktar’ın paylaştığı veriler, hem markette hem de üreticide ciddi fiyat dalgalanmalarının yaşandığını ortaya koydu.
Girdi Maliyetleri Yükseldi
Bayraktar, tarımsal üretimde kullanılan girdilerde yaşanan fiyat artışlarına ve üretici ile market fiyatları arasındaki farklara dikkat çekti. Bayraktar, şunları kaydetti:
Girdi Fiyatlarında Gübre İlk Sırada
Bayraktar, tarımsal üretimde kullanılan girdilerdeki fiyat değişimlerine dikkat çekerek şu bilgileri verdi:
-
Ağustos ayında bir önceki aya göre 20.20.0 gübresi yüzde 6,6, DAP gübresi yüzde 4,3, amonyum sülfat yüzde 2,1, CAN gübresi yüzde 0,1 oranında zamlandı.
-
Üre gübresi ise yüzde 1,3 geriledi.
-
Yıllık bazda en yüksek artış yüzde 85,3 ile yine üre gübresinde yaşandı.
-
Besi yemi bir ayda yüzde 0,7, süt yemi yüzde 0,6 artarken, yıllık artış oranları sırasıyla yüzde 34,5 ve yüzde 31,8 oldu.
-
Elektrik fiyatları son bir yılda yüzde 12,8, tarım ilaçları ise yüzde 14,9 yükseldi.
-
Mazot fiyatları ağustosta aylık yüzde 2,7 gerilese de yıllık bazda yüzde 21,8 arttı.
Market ve Üretici Arasındaki Fiyat Farkı Yüzde 335’i Aştı
TZOB Başkanı, ağustos ayında üretici ile market arasındaki fiyat makasının en fazla havuçta görüldüğünü açıkladı.
-
Havuç, üreticide 11 lirayken markette 47 lira 88 kuruşa satıldı.
-
Kabakta fiyat farkı yüzde 299,9, limonda yüzde 293,7, patlıcanda yüzde 270,5, sivri biberde ise yüzde 222,8 olarak kaydedildi.
-
Böylece havuç 4,4 kat, kabak 4 kat, limon 3,9 kat, patlıcan 3,7 kat, sivri biber ise 3,2 kat daha pahalıya tüketiciye ulaştı.
Markette En Çok Artan Yeşil Fasulye Oldu
Ağustos ayında markette takip edilen 37 ürünün 30’unda fiyat artışı, 6’sında ise düşüş yaşandı.
-
Yeşil fasulye yüzde 56’lık oranla zam şampiyonu oldu.
-
Fasulyeyi yüzde 55,4 ile kabak, yüzde 39,7 ile salatalık, yüzde 35,8 ile patlıcan ve yüzde 19,2 ile yumurta izledi.
-
En fazla ucuzlayan ürün ise yüzde 9 ile kuru soğan oldu. Soğandaki düşüşü domates, patates, pirinç ve sivri biber takip etti.
Üreticide En Büyük Düşüş Limon, En Büyük Artış Fasulye
Üretici cephesinde de dikkat çeken tablo ortaya çıktı:
-
Ağustos ayında 29 ürünün 19’unda fiyat artarken, 6’sında gerileme görüldü.
-
En sert düşüş yüzde 44,6 ile limonda gerçekleşti. Onu yüzde 24,6 ile sivri biber, yüzde 20 ile maydanoz, yüzde 9,1 ile patates, yüzde 8,3 ile havuç ve yüzde 1,1 ile yeşil mercimek izledi.
-
Buna karşılık yeşil fasulye yüzde 152,9 artışla üreticide de zam şampiyonu oldu. Salatalık yüzde 136,7, patlıcan yüzde 45, kabak ise yüzde 30,9 oranında yükseldi.
Fiyat Değişimlerinin Sebepleri
Bayraktar, ürünlerdeki fiyat dalgalanmalarının sebeplerini de açıkladı:
-
Çukurova’da Mayer limon üretiminin yüksek olması piyasada arzı artırarak fiyatların düşmesine yol açtı.
-
Yazlık patateste rekolte fazlalığı ve depolama sorunu nedeniyle fiyatlar 4,5 liraya kadar geriledi.
-
Kuru soğanda üretim artışıyla fiyatlar maliyetin altına indi.
-
Maydanozda uygun mevsim koşulları nedeniyle arz artarken, talep sabit kalınca fiyatlar düştü.
-
Yeşil fasulye, salatalık, patlıcan ve kabakta sezon sonu nedeniyle arz azaldı, fiyatlar yükseldi.
-
Kuru fasulyede ise yeni sezon ürünlerinin piyasaya girmesi fiyat artışını beraberinde getirdi.
