Lozan görüşmeleri ve Meclis tartışmalarında sert muhalefetiyle tanınan Ali Şükrü Bey, 1923’te boğularak öldürülmüştü. Peki, Ali Şükrü Bey kimdir? Ali Şükrü Paşa olayı nedir?
Ali Şükrü Bey kimdir?
1884 yılında Trabzon’un Beşikdüzü ilçesinde dünyaya gelen Ali Şükrü Bey, askerlikten siyasete uzanan bir hayat sürmüştür. Bahriye Mektebi’nde eğitim görmüş, Osmanlı donanmasında görev almıştır. Daha sonra siyasete adım atan Ali Şükrü, Osmanlı Meclis-i Mebûsan’da ve ardından Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin I. döneminde Trabzon milletvekili olarak yer almıştır.
Cumhuriyet’in kuruluş sürecinde, Meclis’te Mustafa Kemal Paşa liderliğindeki Birinci Grup’a karşı çıkan İkinci Grup muhalefetinin en güçlü seslerinden biri olmuştur. Çıkardığı Tan gazetesiyle de hükümete yönelik eleştirilerini kamuoyuna duyurmuştur.
Mecliste sert muhalefeti
Ali Şükrü Bey, Lozan görüşmeleri, Meclis’in yetkileri ve yargı bağımsızlığı gibi konularda oldukça sert bir muhalefet yürütmüştür. Eleştirel üslubu ve tavizsiz duruşu, onu kısa sürede dönemin en dikkat çekici siyasetçilerinden biri haline getirmiştir. Bu nedenle hem destekçileri hem de sert muhalifleri olmuştur.
Ali Şükrü Paşa Olayı
27 Mart 1923’te Ali Şükrü Bey aniden ortadan kayboldu. Üç gün süren arayışın ardından cesedi, Ankara yakınlarında bir çukurda bulundu. Yapılan incelemelerde, boğularak öldürüldüğü anlaşıldı. Bu olay, genç Cumhuriyet tarihine ilk siyasi cinayetlerden biri olarak geçti.
Suikastın sorumlusu: Topal Osman
Olayın faili olarak, Mustafa Kemal Paşa’ya yakınlığıyla bilinen Topal Osman Ağa gösterildi. Osman Ağa teslim olmayınca çıkan çatışmada yaralı halde yakalandı. Ardından idam edilerek Meclis’in kararıyla cesedi TBMM kapısına asıldı. Bu karar, dönemin sert siyasal atmosferini ve olayın büyüklüğünü ortaya koyuyordu.
Ali Şükrü Bey’in ölümü, Cumhuriyet’in kuruluş yıllarında siyasetin ne denli sert bir zemin üzerinde şekillendiğini gözler önüne serdi. Olay, yalnızca bir cinayet değil, aynı zamanda muhalefetin susturulması olarak da yorumlandı. Bugün hâlâ tarihçiler, bu cinayeti siyasi hesaplaşmanın en dramatik örneklerinden biri olarak değerlendiriyor.
