Asgari ücret zammı 2025 yılı için netleşse de, sürecin şekli hakkında tartışmalar devam ediyor. HAK-İŞ ve TÜRK-İŞ, Asgari Ücret Tespit Komisyonu'ndaki mevcut yapının değiştirilmeden devam etmeyeceklerini açıkladı. HAK-İŞ Genel Başkanı Mahmut Arslan, komisyonun Almanya'daki bağımsız modeline benzer bir şekilde yeniden yapılandırılmasını savunuyor. TÜRK-İŞ de komisyonun demokratik olmadığını belirterek sistemin yenilenmesi gerektiğini vurguladı. Peki, Almanya'daki model nasıl işliyor? İşte tüm detaylar.
HAK-İŞ ve TÜRK-İŞ, mevcut Asgari Ücret Tespit Komisyonu yapısına katılmayacaklarını belirterek, Almanya’daki bağımsız komisyon modelinin Türkiye’de uygulanmasını istediklerini dile getirdi. Almanya’daki sistemde, işçi ve işveren taraflarının eşit temsil edildiği, tarafsız bir başkanın bulunduğu ve bilim insanlarının danışmanlık yaptığı bir model söz konusu.
Asgari Ücrette Yeni Model Arayışı
2025 yılı asgari ücret belirleme süreci, HAK-İŞ Genel Başkanı Mahmut Arslan’ın mevcut komisyon yapısını eleştirmesiyle daha da çetrefilleşti. Arslan, “Komisyonun mevcut yapısıyla orada bulunmak, görüşlerimizle çelişir. Katılmayacağız,” diyerek, sistemin değişmesi gerektiğini belirtti.
TÜRK-İŞ ise 2025 Ocak ayında açıklanan 22.104 TL’lik net asgari ücreti kabul etmediklerini ifade ederek, komisyonun demokratik bir yapıya sahip olmadığını dile getirdi. Bu sebeple, bir sonraki görüşmelere katılmayacaklarını açıkladı.
Almanya Modeli: Bağımsız Komisyon Önerisi
TÜRK-İŞ’in sürecin dışında kalacağını açıklamasının ardından, HAK-İŞ tarafından Almanya’daki bağımsız asgari ücret komisyonu önerildi. Almanya’daki sistemde işçi ve işverenler eşit bir şekilde temsil ediliyor, başkan tarafsız olarak görev yapıyor ve bilim insanları süreç boyunca danışmanlık sağlıyor.
Türkiye’de Reform İhtiyacı Giderek Artıyor
Türkiye’deki mevcut sistemde, asgari ücretin belirlenmesinde hükümetin belirleyici rolü işçi sendikaları tarafından eleştiriliyor. Daha adil ve katılımcı bir sistem talep eden sendikalar, bu sürecin köklü bir reformdan geçmesi gerektiğini savunuyor. HAK-İŞ ve TÜRK-İŞ’in gündeme getirdiği Alman modeli ise bu reformun temel önerisi olarak ön plana çıkıyor.
Alman Modeli ile Asgari Ücret Belirleme
Almanya’daki asgari ücret belirleme süreci, devletin doğrudan müdahalesi yerine bağımsız bir komisyon tarafından yönetiliyor. Bu model, işçi, işveren ve akademisyenlerin eşit şekilde yer aldığı, şeffaf ve bilimsel verilerle şekillenen bir yapı sunuyor.
Alman Modelinin Temel Özellikleri:
- Bağımsız Komisyon: Komisyon, tarafsız bir başkan, işçi ve işveren temsilcilerinden oluşan 6 daimi üye ve oy hakkı olmayan 2 akademisyen danışmandan meydana geliyor. Başka bir deyişle, işçi ve işveren tarafları her biri üçer temsilciyle eşit şekilde yer alıyor.
- Demokratik Karar Verme Süreci: Komisyon, ekonomik veriler ve yaşam maliyetleri gibi birçok faktörü değerlendiriyor ve kararlar çoğunlukla alınıyor. Uzlaşmazlık durumunda, başkan devreye giriyor ve çözüm önerisi sunuyor.
- Bilimsel ve Veriye Dayalı Yaklaşım: Akademisyenler, sürecin analizini yaparak önerilerde bulunuyor. Bu sayede işçi ve işveren talepleri ekonomik gerçeklerle harmanlanıyor.
- Şeffaflık ve Katılımcılık: Asgari ücret belirlenirken yalnızca işçi ve işverenler değil, uzmanlar ve kamuoyu da sürece dahil ediliyor. Karar alma süreci ekonomik gelişmelere ve halkın alım gücüne göre şekilleniyor.
Asgari Ücret Komisyonu Değişiyor mu?
HAK-İŞ, Türkiye’deki mevcut Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun demokratik olmadığını savunarak, Almanya’daki bağımsız ve katılımcı modeli örnek almayı önerdi. Bu modelde, devletin doğrudan müdahalesinin olmadığı, işçi, işveren ve bağımsız uzmanların eşit söz hakkına sahip olduğu bir komisyon kurulması önerildi.
