Avrupa ülkeleri, Ukrayna’da ateşkesin sağlanması ve savaş sonrası güvenlik mimarisinin oluşturulması amacıyla kritik bir adım attı. Almanya’nın başkenti Berlin’de bir araya gelen Avrupa liderleri, Ukrayna için çok uluslu bir askeri güç kurulması konusunda uzlaşmaya vardı. Avrupa liderliğinde, ABD’nin desteğiyle hayata geçirilecek bu yapı; ateşkesin denetlenmesi, Ukrayna ordusunun desteklenmesi ve ülkenin hava ile deniz güvenliğinin sağlanmasını hedefliyor. Berlin’deki zirveye Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, ABD müzakere heyeti temsilcileri ve çok sayıda Avrupa ülkesinin devlet ve hükümet başkanları katıldı. Zirve sonunda yayımlanan ortak bildiride, kurulacak gücün yalnızca gözlemle sınırlı kalmayacağı, gerektiğinde Ukrayna içindeki operasyonlarda da aktif rol üstleneceği vurgulandı.
Avrupa ve ABD ortaklığı
Bildiride, çok uluslu gücün Avrupa liderliğinde yapılandırılacağı, ancak ABD’nin askeri ve siyasi desteğinin sürecin önemli bir parçası olacağı belirtildi. Amaç, olası bir ateşkesin ihlal edilmesini önlemek, Ukrayna’nın savunma kapasitesini güçlendirmek ve bölgesel istikrarı kalıcı hale getirmek olarak tanımlandı. Anlaşmaya Almanya, Fransa, İngiltere, Polonya, İtalya, Danimarka, Finlandiya, Hollanda, Norveç ve İsveç imza atarken; AB Konseyi Başkanı António Costa ile AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de bildirinin imzacıları arasında yer aldı.
Moskova’dan sert tepki
Rusya ise Batılı ülkelerin Ukrayna’ya asker göndermesine kesin bir dille karşı çıkıyor. Moskova yönetimi, NATO ülkelerine ait birliklerin Ukrayna’da konuşlandırılması halinde bunların “meşru askeri hedef” olarak değerlendirileceğini daha önce açıkça ilan etmişti. Bu nedenle çok uluslu gücün sahadaki varlığı, Moskova ile Batı arasındaki gerilimi daha da tırmandırabilecek bir gelişme olarak görülüyor.
Bildirinin öne çıkan başlıkları
Berlin zirvesinin ardından yayımlanan ortak bildiride, yalnızca askeri değil, siyasi ve ekonomik başlıklar da dikkat çekti:
- Ukrayna’ya uzun vadeli güvenlik garantileri verilmesi ve barış döneminde yaklaşık 800 bin askerden oluşan kalıcı bir ordu kurulması için kapsamlı destek sağlanması.
- Olası ateşkesin izlenmesi amacıyla ABD liderliğinde uluslararası bir izleme mekanizması oluşturulması ve erken uyarı sistemlerinin devreye sokulması.
- Ateşkesin ihlali durumunda müdahaleye olanak tanıyacak hukuki ve bağlayıcı güvenlik taahhütleri.
- Ukrayna’nın yeniden inşası için kapsamlı ekonomik yatırımlar yapılması ve Rusya’nın verdiği zararların tazmini konusunun gündemde tutulması. Bu kapsamda AB’de dondurulmuş Rus varlıklarının kullanılması seçeneği.
- Ukrayna’nın Avrupa Birliği üyelik sürecine güçlü siyasi destek verilmesi.
Yeni dönemin işareti
Berlin’de alınan kararlar, Avrupa’nın Ukrayna savaşında daha doğrudan ve kurumsal bir rol üstlenmeye hazırlandığına işaret ediyor. Çok uluslu güç planı, yalnızca ateşkesi denetlemeyi değil; savaş sonrası dönemde Ukrayna’nın güvenlik ve savunma mimarisini şekillendirmeyi de amaçlıyor. Ancak bu adımın sahadaki dengeleri nasıl etkileyeceği ve Rusya’nın vereceği olası karşılıklar, önümüzdeki sürecin en kritik başlıkları arasında yer alıyor.
