Ayasofya’nın mermer korkuluklarında kazınmış gizemli bir isim: “Halfdan buradaydı.” Peki bu iz, 9. yüzyılda Bizans’a gelen bir Viking savaşçısına mı ait? Tarihi kayıtlarda kısaca geçen bu kişi kimdi, İstanbul’a nasıl geldi ve izini neden Ayasofya’ya bıraktı?
Viking Komutanı Halfdan’ın Ayasofya’daki İzleri
Ayasofya, tarihin derinliklerinden günümüze kadar pek çok sırra ev sahipliği yapmış, dünyanın en önemli ve en dikkat çekici yapılarından biridir. Bu tarihi yapının her köşesi, geçmişin izlerini taşıyan pek çok öykü ve efsane ile sarılıdır. Ancak Ayasofya'da dikkatle bakıldığında fark edilebilecek bazı detaylar, üzerine yeni bir sır daha ekler. İşte o sır: Ayasofya'nın ikinci katındaki mermer korkuluklarda, Viking dilinde yazılmış bir yazı! Bu yazı, yaklaşık 900 yıl önce, Viking Komutanı Halfdan tarafından bırakılmış.
Ayasofya’nın ikinci katında yer alan bazı mermer korkuluklar üzerinde uzun süre kimse fark etmeden varlıklarını sürdüren bazı çizikler, başlangıçta doğal çatlaklar olarak düşünülmüştü. Ancak araştırmalar sonucunda bu çiziklerin aslında Viking dilinde yazılmış bir not olduğu keşfedildi. Üzerinde yer alan yazı, "Halfdan Buradaydı" anlamına geliyordu. Peki, bir Viking komutanı nasıl olur da Ayasofya’ya gelir ve burada böyle bir iz bırakır?
"Miklagard" ve Vikinglerin İstanbul’a Yolculuğu
Ayasofya'da bırakılan bu izlerin ardında yatan hikaye, oldukça ilginç. Vikingler, tarih boyunca savaşçı kimlikleriyle tanınsalar da, ticaret ve iş anlamında da büyük bir iştah duymuşlardır. "Büyük Şehir" ya da Vikingler’in adlandırmasıyla "Miklagard" olarak bildikleri İstanbul, Doğu Roma İmparatorluğu’nun başkenti Konstantinopolis, Vikingler için sadece bir savaş alanı değil, aynı zamanda bir iş ve ticaret merkezi haline gelmişti.
Vikingler, Bizans İmparatoru III. Mihail'in Araplarla yaptığı savaşlar sırasında, Doğu Roma’ya saldırmışlar ve burada on gün boyunca büyük bir dehşet yaşatmışlardır. Ancak büyük Roma ordusuna karşı dayanamayacaklarını anlayan Vikingler, geri çekilmek zorunda kalmışlardır. Yine de, bu efsanevi şehirde bıraktıkları izler asla silinmemiştir.
Ayasofya'da Bir Viking Komutanı: Halfdan
Ayasofya’ya yazıyı kazıyan Viking komutanı Halfdan, kuzeydeki Lotofen Takımadaları’ndan gelen bir liderdir. 1200 gün süren uzun ve zorlu bir yolculuktan sonra İstanbul’a ulaşan Halfdan, burada Varangian askerleri arasında yer almış ve Doğu Roma İmparatorluğu'nda paralı asker olarak görev yapmıştır. Bir gün Ayasofya’yı ziyaret ettiğinde, pagan olan Halfdan, Hristiyanlıkla ilgili bir ayine katılmak yerine Ayasofya’nın ikinci katına çıkarak, korkuluklara gizlice bu yazıyı kazımıştır. Bazı hikayelere göre, bir tören sırasında sıkıldığından bu yazıyı kazımış olması da olasılıklar arasındadır.
Yüzyıllar boyunca hem Doğu Roma hem de Osmanlı İmparatorluğu tarafından fark edilmeyen ve anlam verilemeyen bu yazılar, Viking dilinde yazılmış bir mesaj olarak günümüze kadar ulaşmıştır. Halfdan’ın yazıyı kazımasının ardından ne yaptığı hakkında ise kesin bir bilgi bulunmamaktadır.
