İsrail parlamentosu Knesset’te tansiyon bir kez daha yükseldi. Ortak Liste lideri Ayman Odeh, Başbakan Binyamin Netanyahu’yu “seri barış katili” olarak nitelendirdiği sert konuşmasının ardından meclis kürsüsünden zorla indirildi. Peki, Ayman Odeh kimdir, nereli, kaç yaşında?
Ayman Odeh kimdir?
Ayman Adil Odeh, 1 Ocak 1975’te İsrail’in Hayfa kentinde dünyaya gelmiştir. Arap asıllı bir İsrail vatandaşı olan Odeh, siyaset sahnesine etkili çıkışıyla sadece İsrail’de değil, uluslararası kamuoyunda da dikkat çeken figürlerden biri haline gelmiştir. Çocukluğunu Hayfa’nın Kababir Mahallesi’nde geçiren Odeh, mezhepler üstü ve kültürler arası bir çevrede büyümüştür. Babası inşaat işçisi olan mütevazı bir aileden gelen Odeh, erken yaşta toplumsal eşitsizliklere tanıklık ederek politik bilincini geliştirmiştir.
Eğitim ve kültürel altyapı
Odeh’in eğitimi, onun dünya görüşünü şekillendiren en önemli etkenlerden biridir. Ailesi onu, tek Müslüman öğrenci olarak Hristiyan bir okula göndermiştir. Bu deneyim, farklı inanç ve kimliklerle erken yaşta etkileşim kurmasını sağlamış ve hoşgörüye dayalı bir yaşam felsefesi oluşturmasına katkıda bulunmuştur. 1993-1997 yılları arasında Romanya’da Craiova Üniversitesi’nde hukuk eğitimi aldı. Bu süreçte yalnızca hukuk değil, siyasal düşünce tarihiyle de yakından ilgilendi; devrimci figürlerin anılarını okudu ve Filistin yanlısı gösterilere katıldı. Romence öğrendi. 2001 yılında İsrail'de avukatlık yapma yetkisi almasına rağmen İsrail Barosu’na kayıt yaptırmadı.
Siyasi kariyerinin yükselişi
Ayman Odeh’in siyasi kariyeri, 1998’de Hayfa Belediye Meclisi’ne seçilmesiyle başladı. 2006’da Hadash Partisi'nin genel sekreteri oldu ve 2015 seçimleri öncesi partinin liderliğine getirildi. Aynı yıl Arap partilerinin oluşturduğu Ortak Liste ittifakının başına seçildi. Bu ittifakla birlikte Knesset’e (İsrail Meclisi) girmeyi başaran Odeh, Arap toplumunun taleplerini meclis gündemine taşıyarak geniş bir tabanın sözcüsü haline geldi. Kadın istihdamı, Negev’deki Bedevi topluluklarının tanınması, yerel yönetim reformları ve Yahudi-Arap ilişkilerinin normalleştirilmesi gibi konulara odaklandı.
Siyasi tarzı ve duruşu
Ayman Odeh, siyasi üslubu itibarıyla diyaloga açık ve barışçıl mücadeleyi savunan bir lider olarak konumlanmaktadır. Sıklıkla Martin Luther King Jr.’dan alıntı yapan Odeh, hem İsrail’deki Arap vatandaşların hem de Yahudi toplumunun ortak yaşamını savunmaktadır. Knesset kürsüsünde yaptığı birçok konuşmada hem Arapların hem de Mizrahi Yahudilerin kültürel geçmişine sahip çıkılmasını istemiş, İsrail’in kültürel anlatısında ötekileştirilen gruplara dikkat çekmiştir.
Gündeme geliş nedeni
1. Gazze Savaşı ve Knesset’ten Atılma Girişimi
2025 yılının ilk yarısında Gazze savaşı bağlamında yaptığı “Gazze kazandı ve kazanacak” açıklaması, geniş siyasi çevrelerde tepkiyle karşılandı. Bu açıklamanın ardından, Odeh’in Knesset’ten ihraç edilmesi için resmi bir dilekçe toplandı. Haziran ayında 70 milletvekilinin desteğini alan önerge, Temmuz 2025’te oylamaya sunuldu. Ancak gerekli olan 90 oy eşiği sağlanamadığı için ihraç süreci başarısız oldu.
2. Knesset’te Netanyahu’ya Yönelik Sert Eleştirisi
Kasım 2024’te Başbakan Netanyahu’yu “seri barış katili” olarak nitelediği konuşma sırasında, Gazze’de ailesini kaybeden bir adamın hikâyesini dramatik bir dille aktardı. Bu sözleri nedeniyle meclis kürsüsünden zorla indirildi. Bu olay da Odeh’in politik sertliğini ve sembolik çıkışlarını yeniden gündeme taşıdı.
Uluslararası itibar ve tanınırlık
Ayman Odeh’in politik vizyonu sadece İsrail sınırları içinde yankı bulmamıştır. Foreign Policy dergisi tarafından “Dünyanın en etkili 100 düşünürü” listesine alınmış, İsrail merkezli TheMarker dergisi tarafından ise art arda iki yıl “En Etkili 100 Kişi” arasında gösterilmiştir. Bu takdirler, onun hem entelektüel hem de siyasal etki gücünü teyit etmektedir.
