Bosna Hersek’in devletleşme sürecindeki en kritik tarih olarak kabul edilen 25 Kasım “Devlet Günü”, başkent Saraybosna başta olmak üzere ülke genelinde düzenlenen törenlerle kutlandı. 1943 yılında Yugoslavya döneminde toplanan Ulusal Kurtuluş Anti-Faşist Konseyinin (ZAVNOBİH) ilk oturumunu temel alan gün, ülkenin çok kültürlü yapısına ve devlet bütünlüğüne verilen tarihi güvenceyi simgeliyor. Kutlamaların ilk adresi, Saraybosna’nın sembolik noktalarından Hum Dağı oldu. Bosna Hersek bayrağı, askeri tören eşliğinde göndere çekildi. Ardından törenler; ülkenin bağımsızlığını, direnişini ve savaş sırasında yaşanan acıları simgeleyen Sönmeyen Ateş Anıtı ve Kovaçi Şehitliğinde devam etti. Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı Zeljko Komsic, Kovaçi Şehitliği’nde yaptığı açıklamada, Bosna Hersek’in yüzyıllardır varlığını koruduğunu vurgulayarak: “Bosna Hersek, savaşı da yaşadı ama bin yıldır yıkılmaz bir devlet olduğunu gösterdi.” ifadelerini kullandı. Törenlere Konseyin Boşnak Üyesi Denis Bećirović ile bakanlar, yerel yöneticiler ve çok sayıda vatandaş katıldı.
Aliya İzetbegoviç’in Kabrinde Anma
Etkinlikler kapsamında bağımsız Bosna Hersek’in ilk Cumhurbaşkanı, “Bilge Kral” olarak anılan Aliya İzetbegoviç’in kabrine çiçek bırakıldı ve dualar edildi. İzetbegoviç’in, çok uluslu ve eşit yurttaşlık temelinde geliştirdiği vizyon, bugün Devlet Günü kutlamalarının başlıca değerlerini temsil ediyor. Kutlamalar, Saraybosna’nın en etkileyici yapılarından tarihi Vijecnica Kütüphanesi’nde verilecek resepsiyonla devam edecek. Savaş döneminde yakılarak arşivleri yok edilen kütüphane, bugün Bosna Hersek’in kültürel direnişinin simgelerinden biri olarak yeniden hayat bulmuş durumda. Bosna Hersek’in çoğulcu yapısını temsil eden Devlet Günü, ülkenin farklı bölgelerinde kutlanırken, Sırp nüfusun yoğun olduğu Sırp Cumhuriyeti (RS) entitesinde resmi bayram olarak kabul edilmiyor. Bu durum, ülke içindeki siyasi ve toplumsal ayrışmanın sürdüğüne işaret ediyor.
Tarihi Arka Plan: Üç Halk, Tek Devlet
Devlet Günü, 25 Kasım 1943’te Mrkonjić Grad’da yapılan ZAVNOBİH oturumuna dayanıyor. Bu oturumda:
- Bosna Hersek’in Yugoslavya içinde cumhuriyet statüsü alması,
- Orta Çağ sınırlarının korunması,
- Ülkenin sadece Müslüman, Sırp veya Hırvatlardan oluşmadığı; tüm halkların eşitliği ilkeleri güvence altına alındı.
Bu karar, Bosna Hersek’in etnik çeşitlilik temelinde kurulmuş modern bir devlet olmasının en önemli belgesi olarak tarihsel önemini koruyor. Bugün kutlanan “Devlet Günü”, geçmişte verilen bağımsızlık ve eşitlik mücadelesinin güncel bir hatırlatıcısı olarak, Bosna Hersek halklarının ortak tarihini ve geleceğe yönelik birlik arzusunu yeniden gündeme taşıyor.
