Dünya genelinde artan küresel iklim değişikliği, yalnızca doğayı ve insan sağlığını değil, ekonomik sektörleri de derinden etkiliyor. Özellikle Türkiye'nin en önemli deri işleme merkezlerinden biri olan Uşak’ta bu etkinin sonuçları artık açıkça görülüyor. Hava sıcaklıklarının artmasıyla birlikte deri giysilere olan talep ciddi şekilde azalırken, bu düşüş Uşak’taki deri üretim rakamlarına da yansıdı.
Uşak Deri Karma Organize Sanayi Bölgesi, yaklaşık 300 hektarlık bir alanda faaliyet gösteriyor. Yurdun dört bir yanından getirilen ham deriler burada işlenerek ekonomiye kazandırılıyor. Ancak son yıllarda, özellikle giyimlik olarak değerlendirilen küçükbaş hayvan derilerine olan talepte büyük bir düşüş yaşanıyor.
İklim Değişikliği Deri Talebini Azalttı
Deri Karma Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu Başkanı Coşkun Güngör, iklim değişikliğinin sektöre doğrudan etki ettiğini belirtti. Güngör, “Uşak, Türkiye'de küçükbaş giysilik derinin kümelenme noktası. Ancak küresel ısınma nedeniyle deri giysilere yönelik ilgide ciddi bir azalma söz konusu. Bu durum üretimimizi ve satışlarımızı doğrudan etkiliyor” dedi.
Güngör, özellikle mont, ceket ve pantolon gibi kıyafetlerde kullanılan küçükbaş derilerin artık daha az tercih edildiğini vurguladı. “Küçükbaş deri çanta ya da ayakkabıda çok fazla kullanılmaz. Bu yüzden giysilik derideki talep daralması, doğrudan Uşak’ı vuruyor” şeklinde konuştu.
İşlenen Deri Sayısı Beş Yılda %43 Azaldı
2019 yılında kentte yaklaşık 35 milyon küçükbaş derisi işlenirken, bu sayı 2024’te 22 milyona düştü. Bu yılın sonunda ise rakamın 20 milyon civarında kalması bekleniyor. Bu düşüş, sektörde hem istihdam hem de üretim kapasitesi açısından ciddi sorunları beraberinde getiriyor.
Güngör, Kurban Bayramı’nda toplanan derilerin yıllık üretimdeki payının yaklaşık %15 olduğunu belirterek, “Bayram sonrası sevkiyatlar başladı, şu ana kadar yaklaşık 200 bin kurbanlık derisi geldi. Ancak bu sayı önceki yılların oldukça altında” dedi.
Geçiş Mevsimleri Kaybolunca Satışlar da Geriledi
Uşak’ta 35 yıldır deri ürünleri üretip satan Murat Çalışkan da yaşanan değişimi sahada en yakından gözlemleyen isimlerden biri. Çalışkan, özellikle mevsim geçişlerinin belirsizleşmesi nedeniyle deri giysi satışlarında büyük bir düşüş yaşadıklarını dile getirdi. “Deri kıyafetler genellikle ilkbahar ve sonbahar gibi ne çok sıcak ne de çok soğuk havalarda tercih edilir. Ancak artık bu geçiş mevsimlerini yaşamıyoruz. Ani ısınma ve soğumalar, müşterilerin deri giysi alma alışkanlıklarını bozdu” ifadelerini kullandı.
Çalışkan’a göre son yıllarda deri mont, ceket ve pantolon gibi ürünlerin satışları %50-60 oranında düştü. Bu durum işletmeleri de yeni ürün gruplarına yönlendirdi. “Artık deriden yapılan cüzdan, kemer, çanta, şapka gibi aksesuar ürünlerine ağırlık veriyoruz. Fakat bu ürünler, mont veya ceket gibi katma değeri yüksek kalemlerin yerini tutmuyor” dedi.
Sektör Çıkış Yolu Arıyor
Uşak’taki deri sanayicileri, bu tablo karşısında yeni pazar arayışları ve ürün çeşitlendirmesi gibi stratejilere yönelmiş durumda. Ancak hem iç hem de dış pazarda talebin düşmesi, sektörün geleceği açısından endişe yaratıyor. Sanayiciler, iklim değişikliğinin etkilerini göz önünde bulundurarak üretim ve satış modellerini yeniden şekillendirmek zorunda kalıyor.
Deri sektörü temsilcileri, devletin de bu dönüşüm sürecinde destekleyici adımlar atmasını bekliyor. Eğitim, tanıtım ve ihracat teşvikleriyle hem yerli üretimin korunması hem de yeni pazarlara açılım sağlanması gerektiği vurgulanıyor.
Sonuç olarak, küresel ısınmanın yol açtığı mevsimsel belirsizlikler sadece doğayı değil, deri gibi doğrudan hava koşullarına bağlı sektörleri de köklü bir şekilde dönüştürüyor. Uşak gibi üretim merkezleri, bu dönüşümün ön safında yer alırken, sektörün sürdürülebilirliği için kapsamlı çözümler kaçınılmaz hale geliyor.
