Emeklilik sisteminde köklü bir değişiklik için çalışmalar hız kazandı. Yeni düzenlemeler kapsamında prim günü yüksek olan vatandaşların, daha yüksek emekli aylığı almasının önü açılıyor.
Sistem Nasıl Değişecek?
Orta Vadeli Program (OVP) çerçevesinde ele alınan yeni sistem, çalışanların daha uzun süre sistemde kalmasını teşvik etmeyi amaçlıyor. Böylece, fazla prim günü bulunan vatandaşlara yüksek emekli aylığı verilmesi hedefleniyor. Konuyla ilgili detayları Sabah yazarı Faruk Erdem paylaştı.
Mevcut Durumun Analizi
Türkiye’de emeklilik sisteminde aylık ödenen dosya sayısı 16 milyona ulaşmış durumda. Şu anda 1.8 çalışana bir emekli düşerken, ideal dengenin 4 çalışana bir emekli olduğu belirtiliyor. Bu dengenin kurulamaması, sosyal güvenlik sistemini zorlarken, emeklilerin de daha yüksek maaş almasını engelliyor.
Emekli Maaşı Hesaplamasında Değişiklikler
Yeni düzenlemelerde, emekli maaşlarının belirlenmesinde yalnızca kazançlar değil, prim gün sayısı da önemli hale gelecek. Prim gününü yüksek tutanlar daha avantajlı konuma gelecek. Ayrıca, güncelleme katsayısında kullanılan parametreler (enflasyon, büyüme) değişken olduğu için yıllar arasında maaş farklılıkları oluşuyor. Sabit bir güncelleme katsayısı üzerinde de duruluyor.
Sistemden Uzun Süre Kalmanın Önemi Artıyor
Yapılması planlanan düzenlemelerle, sisteme uzun süre prim ödeyenlerin emekli maaşı daha yüksek olacak. Mevcut sistemde de ne kadar çok prim ödenirse maaş o kadar artıyor ancak, özellikle asgari ücretten prim yatıran Bağ-Kur’lular daha düşük maaş alıyor. Yüksek prim ödeyip sonrasında asgari ücretten ödeme yapanlarda ise maaş hesaplamasında düşüş yaşanıyor.
Yeni Sistemde Öne Çıkan Başlıklar
Yeni modelde sadece yatırılan Prime Esas Kazanç değil, aynı zamanda çalışma gün sayısı da maaşı etkileyecek. Böylece sistemde uzun süre kalanlar daha yüksek emekli aylığına hak kazanacak.
Gündemdeki başlıklar şunlar:
- Aylık bağlama sistemindeki karma yapının sadeleştirilmesi
- Enflasyon artışlarının yeniden düzenlenmesi
- Bozulan aktüeryal dengenin sağlanması
- Sistemde kalmanın daha cazip hale getirilmesi
Taban Maaş Uygulaması Değişecek mi?
Taban maaş uygulamasıyla ilgili ise henüz net bir karar bulunmuyor. Düşük maaş alan emekliler için büyük avantaj sağlayan bu uygulama, kısa süreli çalışmış, kısmi veya malulen emekli olmuş, asgari ücretten prim yatırmış vatandaşlara daha yüksek maaş alma imkanı tanıyor. Hazine’den yapılan destekle 8-9 bin lira maaş alan bir emekli 14 bin 469 TL’ye kadar maaş alabiliyor. Temmuz ayında bu rakamın daha da artması bekleniyor. Ancak, taban maaşa yakın maaş alanlar için bazı sorunlar yaşanabiliyor.
