Doğal yaşamın eşsiz bir parçası olan endemik bitkiler, son dönemde merak konusu oldu. Kullanıcılar, bu özel bitkilerin ne olduğunu ve dünyada nerede bulunduklarını öğrenmek istiyorlar. Endemik bitkiler, belirli bir coğrafi bölgeye özgü olan ve sadece o bölgede yetişen bitkilerdir. Peki, hangi bölgelerde en çok endemik bitki bulunur ve bu bitkiler neden önemlidir? Tüm bu soruların cevapları ve daha fazlası haberimizde yer alıyor...
Endemik bitki nedir?
Dünyanın belirli bölgelerinde doğal olarak yetişen endemik bitkiler, başka hiçbir yerde doğal olarak yetişmiyor. Bu bitkiler, sınırlı bir coğrafi alana özgü olarak yetişiyor. Bu dağın en tepe bölgeleri olabildiği gibi tropikal alanlarda olabilir. Bu durumda ise bölgenin iklimi, toprak yapısı veya diğer çevresel faktörler tarafından belirlenen özel koşullara adaptasyon sağlamaları etkili oluyor.
Endemik bitkiler, biyolojik çeşitlilik açısından büyük bir öneme sahip oluyor. Genellikle tehlikede olan veya nadir bulunan türler olarak da dikkat çekiyorlar. Belirli bir bölgede endemik bitkilerin olması ise, o bölgenin ekosisteminin benzersizliğini ve endemik türlerin evrimsel süreçlerini yansıtıyor. Söz konusu olan bitkiler, yerel flora ve fauna için önemli bir habitat sağlıyor. Diğer organizmaların besin kaynakları ve barınma alanları olarak hizmet ediyor.
İklim değişikliği, habitat kaybı, tarımsal faaliyetler, yabancı türlerin istilası ve ormansızlaşma gibi faktörler, endemik bitkilerin popülasyonlarını azaltıyor. Dolayısıyla da zamanla yok olmalarına yol açıyor. Bu sebeple bu özel bitkilerin korunması ve habitatlarının sürdürülebilirliği büyük bir öneme sahip.
Ülkemiz coğrafik konumu, fiziki yapısı tarihsel gelişimi vb. nedenlerden dolayı son derece zengin bir floraya sahiptir. Floramız 8500 ün üzerinde çiçekli bitki türüne sahip olup alttür ve varyetelerinde ilavesiyle bu rakam 10000’i aşmaktadır. Bu türlerin de 3090ı endemiktir.
Endemik bitkiler sınırlı yayılış alanına sahip bitkilerdir. Türkiye'deki endemik bitkilerin yayılışları, endemik bitkilerin sınıflandırılması ve yüksekliğe bağlı dağılımları araştırılmıştır. En fazla endemik bitki türü barındıran familya Asteraceae ve en fazla endemik türü olan cins Astragalus’tur. Yurdumuzda en fazla endemik bitki Akdeniz bölgesinde mevcuttur. Doğu Anadolu Bölgesi endemik bitki sayısı bakımından 2. sırada yer almaktadır.
Dünyada en çok endemik bitki nerededir?
Dünya Doğa Koruma Birliği'nin (IUCN) nesli tükenme tehlikesi altında olan bitkiler listesinde yer alan endemik bitkiler, dünyanın en ıssız ve izole bölgelerinde yetişiyor. Bu bitkilerin yaşam alanlarının bozulması, kaçak toplama ve diğer canlı türlerinin istilası gibi faktörler, bu bitkilerin geleceğini tehdit ediyor.
Attenborough Suraği Bitkisi (Nepenthes Attenboroughi): Filipinler'in Palawan bölgesinde bulunan bu etobur bitki, nadir görülen türlerden biri. David Attenborough'nun adını taşıyan bu bitki, sıvı dolu çanak şeklindeki yapısıyla dikkat çekiyor.
İntihar Palmiyesi (Tahina spectabilis): Madagaskar'ın kuzey batısında yetişen bu dev palmiye, ender görülen bitkilerden biri. Yaklaşık 50 yıl yaşadıktan sonra bir kez çiçek açıp ölen bu palmiye, Google Earth üzerinden dahi görülebiliyor.
Yeraltı Orkidesi (Rhizanthella gardneri): Avustralya'nın batısında bulunan bu ilginç orkide, tamamıyla yer altında yaşamını sürdürüyor ve çiçeklerini de yer altında açıyor.
Golf Topu (Mammillaria herrerae): Meksika'nın Queretaro dağlarında yetişen bu küçük kaktüs türü, golf topuna benzerliğiyle tanınıyor ve son yıllarda yoğun yasadışı toplama nedeniyle ciddi bir azalma yaşıyor.
Venda Cycad (Encephalartos hirsutus): Güney Afrika'nın Limpopo bölgesinde yetişen bu tüylü bitki, yasa dışı toplanma nedeniyle nadir görülüyor.
Denizanası Ağacı (Medusagyne oppositifolia): Seyşeller'e bağlı Mahe adasında bulunan bu nadir bitkiden günümüzde sadece 86 tane kaldığı biliniyor.
Acacia Anegadensis: Britanya Virjin Adaları'nda yetişen bu dikenli çalı bitkisi, deniz seviyesi yükseldiğinde su altında kalmasıyla dikkat çekiyor.
