Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 2023 yılı seçim döneminde gündeme getirdiği, küçük esnafı kapsayan Bağ-Kur prim gün sayısının 9 binden 7 bin 200’e düşürülmesi yönündeki çalışmaların hızlandığını açıkladı. SSK’lı çalışanların 7 bin 200 günle emekli olduğu fakat esnafın 5 yıl daha fazla çalışmak zorunda kaldığını söyleyen Bağkur’lular bu eşitsizliğin giderilmesini istiyor. Bakan Işıkhan’ın açıklama Bağkur’luyu sevindirse de, düzenlemenin kapsamı ve emekli maaşlarına yansıması konusunda soru işaretleri de beraberinde geldi.
Tedirginlik yarattı
İzmir’de verilere göre yaklaşık 150 bin ila 200 bin arasında küçük esnaf faaliyet gösteriyor. En hareketli ticaret merkezlerinden Kemeraltı’nda, esnaflar bir yandan geçim derdini düşünürken diğer yandan da emeklilik hayali kuruyor. Ancak 7 bin 200 gün düzenlemesi, bazıları için “erken emeklilik müjdesi” gibi görünse de, birçok esnaf için “acaba maaşım ne kadar olur” kaygısını da beraberinde getiriyor. Çünkü prim günü sayısının düşmesi, erken emekliliğe kapı aralasa da maaşların yükseleceği anlamına gelmiyor. Çünkü emekli maaşını belirleyen en önemli kriter, ödenen primin miktarı ve prime esas kazançlar.
İzmir’deki küçük esnafın büyük bölümü, yıllardır asgari düzeyde prim yatırmak zorunda kalıyor. 2025 Temmuz zammıyla birlikte en düşük emekli maaşı 16 bin 881 liraya yükselmiş durumda. Ancak düzenli prim ödeyemeyen ya da düşük kazanç üzerinden bildirim yapan esnaf için maaşın bu tabanın çok da üzerine çıkmayacağı tahmin ediliyor. Orta seviyede kazanç bildirenler için emekli aylığı 17 bin ila 22 bin lira arası olabilirken, daha yüksek basamaktan prim ödeyenlerde bu rakam 30 bin liraya kadar çıkıyor. Yine de, ekonomik koşulların her geçen gün zorlaştığı bir dönemde, maaşların yaşam maliyetini karşılamaya yetip yetmeyeceği tartışmalı. Bu nedenle düzenleme İzmir’de heyecan kadar tedirginlik de yaratmış durumda.
‘Sonrası korkutuyor’
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, katıldığı bir programda “Çok şükür emeklilerin maaşını zor koşulda olsak da ödüyoruz” sözlerini hatırlatan önceki dönem Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Emekli-Sen Ege Bölge Temsilcisi Sabahattin Yeşiltepe, bu yeni uygulamanın emekliler için handikap oluşturabileceğine dikkat çekti. Erken emeklilik uygulamalarının ardından emekliler için çok daha büyük problemlerin ortaya çıktığını belirten Yeşiltepe, “Bu iyi bir yol değil çünkü emekliler arasındaki haksızlığa neden olabilir. Biz emekliler olarak bu durum karşısında yine bizden bir şeyler alınacağını düşünüyoruz. Bu bir müjde değil, bunun arkasından gelecek kötü bir habere hazırlıklı olmak gerek” diye konuştu.
‘Müjde değil endişe’
Bu sistemle Bağkur’luya, ‘Biz sizin erken emekliliğiniz için bu paraları topluyoruz, yüksek prim öderseniz sizi yüksek maaşla emekli edeceğiz’ dendiğini vurgulayan Yeşiltepe, “Bağkur’lunun emekli maaşları zaten çok düşük oluyor. Bu şekilde emekli olabilecek arkadaşlar bu söylemlere kapılıp yüksek ödeme yaptıklarında, emekli olduklarında ellerine ne geçeceğini de iyi hesaplamalı. Bize göre bu uygulama ağızlara birer parmak bal çalarak, arkasından gelecek şeyleri göstermemeye çalışmak. Çünkü artık bu hükümete güvenimiz kalmadı. Ne söyledilerse bugüne kadar hep aksi şeyler çıktı. Bu yüzden bu duruma da temkinli yaklaşıyoruz. Bunu bir sevinç ve müjde olarak göremiyoruz, bunun arkasından ne gelecek diye düşünerek endişeye kapılıyoruz” ifadelerini kullandı.
‘Seçim döneminde yapılır’
2023 yılında seçim vaadi olarak 1 milyon civarındaki esnafın prim gün sayısında düşüş yapılacağının müjdelendiğini kaydeden İzmir Emekliler ve Emekçiler Derneği Başkanı ve Sosyal Güvenlik Müşaviri Dilek Ete, Vedat Işıkhan‘ın açıklamalarının vatandaşın gazını almak için atılan bir adım olarak değerlendirdi. Düzenlemeye göre 8 Eylül 1999 öncesini mi, 1999-2008 arası sigorta girişi olanları mı yoksa 2008’den sonra sigorta girişi olanları mı kapsadığının belli olmadığını belirten Ete, “Anladığımız kadarıyla düzenleme şirket sahiplerini değil, kuaför, bakkal gibi küçük esnafı kapsayacak. Sebebi de şu; Cumhurbaşkanı açıklama yaparken 1 milyon civarı esnafı etkileyecek demişti. Fakat sonra seçim geçince bunu askıya aldılar. Ben 2026’nın ikinci yarısı gibi bunun gündeme geleceğini düşünüyorum. Yıl sonuna doğru bunu konuşmaya devam ederiz. Ama gerçekleşmesi 2026’nın temmuz ayını bulabilir. Seçim takvimini de bu döneme denk gelecek şekilde gördüğüm için bunun ancak bir seçim öncesi düzenlemesi olabileceğini düşünüyorum” dedi.
