Eski ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney, 84 yaşında yaşamını yitirdi. Ailesi tarafından yapılan açıklamada, Cheney’nin zatürre ve kalp-damar hastalıklarına bağlı komplikasyonlar sonucu 3 Kasım akşamı hayatını kaybettiği belirtildi. Uzun süredir sağlık sorunlarıyla mücadele eden Cheney’nin ölümü, hem ABD siyasetinde hem de uluslararası kamuoyunda geniş yankı uyandırdı.
Dick Cheney, 2001-2009 yılları arasında George W. Bush yönetiminde Amerika Birleşik Devletleri’nin başkan yardımcılığını yürütmüştü. Bu dönemde, özellikle 2003 yılında Irak’ın işgali kararının alınmasında ve uygulanmasında kilit bir rol oynamıştı. Cheney, 11 Eylül 2001’de El Kaide’nin New York ve Washington’a düzenlediği saldırıların ardından “teröre karşı savaş” doktrininin en güçlü savunucularından biri olarak öne çıktı.
20 Mart 2003 sabahı başlayan “Irak’a Özgürlük Operasyonu” kapsamında yaklaşık 295 bin ABD ve müttefik askeri, Kuveyt sınırını geçerek Irak’a girdi. Kürt Peşmerge güçlerinin de kuzeyden destek verdiği operasyon sonucunda, Irak ordusu kısa sürede yenildi ve Saddam Hüseyin rejimi devrildi. Ancak, işgal sonrasında beklenen kitle imha silahları bulunamadı. Bu durum, Cheney ve Bush yönetimine yönelik uluslararası eleştirileri artırdı.
Irak’ta 2004 yılı itibarıyla mezhep çatışmaları tırmandı; Sünni ve Şii gruplar arasında kanlı bir iç savaş yaşandı. ABD güçleri ülkeden ancak 2011 yılında tamamen çekilebildi. Çeşitli araştırmalara göre, 2003-2011 yılları arasındaki savaşta yaklaşık 461 bin kişi yaşamını yitirdi ve operasyonun ekonomik maliyeti 3 trilyon doları buldu.
Cheney, Bush döneminden önce de ABD yönetiminde önemli görevlerde bulunmuştu. 1989-1993 yılları arasında Başkan George H. W. Bush döneminde savunma bakanı olarak görev yaptı. Soğuk Savaş’ın sona erdiği bu dönemde Cheney, ABD’nin askeri stratejisini yeniden şekillendiren isimlerden biri olarak kabul ediliyordu.
Siyasi yaşamı boyunca Cumhuriyetçi Parti’nin en etkili isimlerinden biri olan Cheney, özellikle dış politika ve savunma alanındaki sert tutumuyla tanındı. Ancak 2024 ABD başkanlık seçimlerinde Demokratların adayı Kamala Harris’i desteklemesi, Cumhuriyetçi çevrelerde büyük tartışma yarattı. Cheney, bu tavrını “demokrasiyi koruma sorumluluğu” olarak nitelendirmişti.
Amerikan siyasetinde derin izler bırakan Dick Cheney, hem güçlü bir devlet adamı hem de Irak savaşı gibi kararların mimarı olarak tarih kitaplarında tartışmalı bir figür olarak yer almaya devam edecek.
