Kalp ve damar hastalıkları, dünya genelinde milyonlarca insanın yaşamını tehdit etmeye devam ederken, uzmanlar basit ama etkili önlemlerle bu riski önemli ölçüde azaltmanın mümkün olduğunu belirtiyor. Kardiyoloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Ahmad Huraıbat, düzenli egzersiz ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarının kalp krizine karşı en güçlü savunma olduğunu vurguluyor. Huraıbat, "Haftada sadece 150 dakika orta tempolu egzersiz, kalp krizi riskini ciddi oranda azaltabilir" diyerek hareketli yaşam çağrısında bulundu.
Kalp Krizi Nedir? Neden Olur?
Dr. Huraıbat, kalp krizinin (miyokard enfarktüsü) kalp kasına yeterli oksijen gitmemesi nedeniyle geliştiğini belirtti. Krizin en yaygın nedeni, koroner arterlerde meydana gelen tıkanıklık. Bu tıkanıklık, ateroskleroz adı verilen damar sertliğiyle ilişkilidir. “Damar duvarlarında biriken kolesterol, yağ ve kalsiyum plakları, bir anda yırtılarak pıhtı oluşturur ve bu da damarı tamamen tıkayarak kalp krizine yol açabilir” dedi.
Risk Faktörleri: Değiştirilebilir ve Değiştirilemez
Kalp krizine yol açan risk faktörleri iki ana gruba ayrılıyor: Değiştirilebilir Riskler:
- Sigara ve tütün kullanımı
- Yüksek tansiyon
- Yüksek kolesterol (özellikle LDL)
- Diyabet
- Obezite (özellikle karın çevresinde yağlanma)
- Hareketsiz yaşam tarzı
- Kötü beslenme alışkanlıkları
- Aşırı alkol tüketimi
- Kronik stres ve psikolojik baskı
Değiştirilemeyen Riskler:
- İleri yaş (erkeklerde 45, kadınlarda 55 sonrası risk artıyor)
- Cinsiyet (erkeklerde daha erken yaşta görülüyor)
- Aile öyküsü (genetik yatkınlık)
- Etnik köken (Güney Asya gibi bazı gruplarda daha sık)
Belirtiler Sessizce Gelebilir
Göğüs ağrısı, sol kola ya da çeneye yayılan ağrı, nefes darlığı, soğuk terleme ve mide bulantısı gibi belirtiler klasik kalp krizi semptomları arasında yer alıyor. Ancak Huraıbat, özellikle kadınlar, yaşlılar ve diyabet hastalarında kalp krizinin daha “sessiz” seyredebildiğine dikkat çekiyor: “Bu gruplarda yalnızca halsizlik, mide şikâyetleri ya da nefes darlığı gibi belirtiler görülebilir.”
Krizin İlk Dakikaları Hayati
Kalp krizi geçiren bir kişiye ilk dakikalarda yapılacak müdahalenin hayat kurtarıcı olduğunu söyleyen Huraıbat, şu uyarılarda bulundu:
- Hemen 112 aranmalı
- Kişi hareket ettirilmemeli
- Bilinci yerindeyse 300 mg aspirin çiğnetilmeli
- Gerekiyorsa temel yaşam desteği uygulanmalı
Önlemlerle Hayat Kurtarılabilir
Kalp krizine karşı alınabilecek önlemlerin başında sağlıklı yaşam geliyor. Dr. Huraıbat'ın önerileri şöyle:
- Dengeli ve doğal beslenme: Lifli gıdalar, sebze-meyve, zeytinyağı, baklagiller
- Haftada en az 150 dakika egzersiz
- Sigaranın bırakılması
- Alkol tüketiminin sınırlandırılması
- Kilo kontrolü ve bel çevresi takibi
- Tansiyon, şeker ve kolesterolün düzenli kontrolü
- Stresle başa çıkma yolları: Meditasyon, nefes egzersizleri, psikolojik destek
Kalp Dostu Besinler
Dr. Huraıbat, kalp sağlığına katkı sağlayan başlıca besinleri şu şekilde sıralıyor:
- Omega-3 içeren balıklar (somon, sardalya)
- Zeytinyağı
- Kuruyemişler (ceviz, badem, fındık)
- Tam tahıllar ve yulaf
- Baklagiller (mercimek, fasulye, nohut)
- Antioksidan açısından zengin renkli sebze ve meyveler
