Kullanıcılar merak ediyor Halifelik ne zaman kaldırıldı? Halifelik, İslam dünyasında yüzyıllar boyunca büyük bir öneme sahip olan bir kurumdu. Ancak, 1924 yılında Türkiye Cumhuriyeti tarafından resmen kaldırıldı. Bu tarihi kararın arkasındaki sebepler neydi? Halifeliğin sona ermesi, sadece bir politik değişiklik miydi yoksa daha derin tarihsel ve toplumsal dinamiklerin bir sonucu muydu? İslam dünyasında bir devrin sonunu temsil eden bu olayın anlamını ve etkilerini inceleyelim. Halifelik ne zaman kaldırıldı? ve Halifeliğin kaldırılmasının sebebi nedir? İşte detaylar...
Halifelik ne zaman kaldırıldı?
Türkiye'nin siyasi tarihinde dönüm noktalarından biri olan halifeliğin kaldırılması, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 3 Mart 1924 tarihinde aldığı bir kararla gerçekleşti.
Türkiye'nin laikleşme sürecinde atılan önemli adımlardan biri olan halifeliğin kaldırılması, devletin laikleştirilmesi yolunda önemli bir siyasi devrim olarak kabul edilir. Bu karar, Osmanlı padişahlarının taşıdığı halifelik unvanının sona erdirilmesini ve bu makamın kaldırılmasını içerir.
Halifelik, İslam devletlerinde Muhammed'den sonraki devlet başkanlığı kurumunu ifade eder. Ancak zamanla saltanata dönüşen bu kurum, çeşitli siyasi otoritelerin himayesinde ruhani bir liderliğe evrildi. Osmanlı Devleti'nde ise halife unvanı, I. Murad döneminde kullanılmaya başlandı. Osmanlıların Mısır'ı fethiyle birlikte hilâfet iddiası güçlenmiş ve kesinleşmiştir.
Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı sonrasında çöküşüyle beraber, Ankara'da kurulan meclis hükümeti ülkeyi yönetmeye başladı. 1 Kasım 1922'de saltanatın hilâfetten ayrılması, Osmanlı Devleti'nin son padişahı Vahdettin'in halife sıfatını almasına neden oldu. Ancak Vahdettin'in İngiliz gemisiyle İstanbul'dan kaçması ve ardından yapılan gizli oturumla yeni bir halife seçilmesi, halifeliğin sonunu hızlandırdı.
Yeni halifenin sınırlarını aşması, halk ve siyasetçiler arasında halifeye bağlılığın devam etmesi ve basında çıkan sert tartışmalar, halifeliğin kaldırılması yönündeki süreci hızlandırdı. Sonuç olarak, Türkiye'nin laikleşme sürecinde önemli bir adım olan halifeliğin kaldırılması, ülkenin modernleşme yolculuğunda tarihi bir kilometre taşı olarak yerini aldı.
Halifeliğin kaldırılmasının sebebi nedir?
Laik Devlet Anlayışı ve İnşa Arzusu
Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunda öne çıkan bir hedef, çağdaş ve laik bir devlet yapısı oluşturmaktı. Halifelik makamı ise, politik bir rol üstlenmesiyle laik ilkelere aykırıydı.
Milli Egemenliğin Güçlendirilmesi
Halifelik makamı, milli egemenlik ilkesine aykırı bir yapıydı. Milli egemenlik, hükümetin doğrudan milletten aldığı yetkiyi öngörürken, halife ise seçimle belirlenmeyen dini bir lider konumundaydı.
Toplumsal Uyum ve Bütünlüğün Sağlanması
Halifelik makamının varlığı, farklı etnik ve dini grupların bir arada yaşadığı Türkiye için bir bütünlük ve uyum engeli olarak görülüyordu. Özellikle Kurtuluş Savaşı sonrasında, ülkenin birliğini ve beraberliğini sağlamak adına halifeliğin kaldırılması önem taşıyordu.
Modernleşme Hedeflerinin Hızla Gerçekleştirilmesi
Halifelik makamı, modernleşme sürecine engel teşkil ediyordu. Modernleşme, eğitim, ekonomi ve hukuk gibi alanlarda yenilikleri beraberinde getirirken, halifelik makamı bu yeniliklere direnç gösteriyordu.
Diğer Etkileyici Faktörler
- Halife Abdülmecid Efendi'nin siyasi müdahaleleri ve Ankara Hükümeti'ne muhalefeti
- Halifeliğin, bazı isyanların arkasında olduğuna dair yaygın inanç
- Halifeliğin ekonomik olarak ağır bir yük olması
