Sallanmadığı hâlde sanki deprem oluyormuş gibi mi hissediyorsunuz? Uzmanlar, bu duruma “hayalet deprem” adı verildiğini ve aslında ciddi bir psikolojik sürecin işareti olabileceğini belirtiyor.
Hayalet Deprem Sendromu nedir?
Hayalet Deprem Sendromu, fiziksel olarak herhangi bir sarsıntı olmamasına rağmen kişinin deprem oluyormuş hissine kapılması durumudur. Özellikle büyük depremlerden sonra sıkça gözlemlenen bu durum, kişinin bedeninde ya da çevresinde hareket varmış gibi algılamasıyla ortaya çıkar. Bu algı, dışarıdan teyit edilebilen bir gerçeklik taşımasa da kişi için son derece inandırıcıdır ve zamanla yaşam kalitesini etkileyebilir.
Sendromun ortaya çıkış nedenleri
Bu sendromun temelinde genellikle büyük bir sarsıntı deneyiminin ardından zihinsel ve nörolojik sistemin alarma geçmesi yer alır. Beyin, daha önce yaşadığı travmatik deneyimi tekrar yaşayabileceği ihtimaliyle sürekli tetikte kalır. İç kulakta dengeyi sağlayan vestibüler sistemin, dış uyaranları aşırı hassas biçimde algılaması da bu duruma zemin hazırlar. Örneğin; birinin üst katta yürümesi, hafif bir rüzgar ya da uzak bir araç sesi bile “deprem oluyor” hissini tetikleyebilir.
Kimlerde daha sık görülür?
Hayalet Deprem Sendromu, en çok depreme doğrudan maruz kalmış bireylerde görülür. Bu kişilerde post-travmatik stres tepkileri gelişebileceği gibi, sürekli bir tehdit algısı da oluşabilir. Ayrıca kaygı bozukluğu olan bireylerde, uykusuzluk çekenlerde ve denge sistemi hassasiyeti olanlarda bu sendromun daha yaygın olduğu bilinmektedir. Çocuklar, yaşlılar ve daha önce benzer psikolojik süreçler yaşamış bireyler de risk grubunda yer alır.
Belirtiler nelerdir?
Sendromun başlıca belirtisi, kişinin herhangi bir dış etkene bağlı olmaksızın sanki deprem oluyormuş gibi hissetmesidir. Bu hisse zaman zaman baş dönmesi, dengesizlik, mide bulantısı, çarpıntı ya da nefes darlığı gibi fiziksel duyumlar da eşlik edebilir. Kişi, sık sık “Az önce yer mi sallandı?”, “Biri daha hissetti mi?” gibi sorular sorabilir. Çevredeki bireylerin bu durumu teyit etmemesi ise kişinin kendini daha yalnız ve güvensiz hissetmesine neden olabilir.
Baş etme yolları
Bu sendromla başa çıkmak için öncelikle bedensel farkındalığı artırmak ve paniğe kapılmadan mevcut anı değerlendirmek önemlidir. Sağlam bir zeminde oturmak, derin nefes almak, “Şu anda gerçek bir sarsıntı yok” diyerek kendini rahatlatmak yardımcı olabilir. Uyku düzenine dikkat etmek, bilgi kirliliğinden uzak durmak ve gerekirse bir psikolog ya da psikiyatristten profesyonel destek almak önerilir. Ayrıca, toplumsal olarak afet sonrası travma desteği sunan gruplar ve bilinçlendirme çalışmaları da bu süreci yönetmede fayda sağlayabilir.
