Ay’a yolculuk yarıda kesildi, oksijen tükenmek üzereydi, Dünya ise milyonlarca kilometre uzaktaydı. O anda tarihe geçecek cümle geldi: “Houston, bir sorunumuz var.” Bu sözlerin sahibi, efsane astronot Jim Lovell, 97 yaşında yaşamını yitirdi.
Jim Lovell kimdir, neden öldü?
ABD’li astronot Jim Lovell, 97 yaşında hayatını kaybetti. 1970’te Apollo 13 ekibini, yaşanan patlama sonrası ölümcül bir krizden kurtararak Dünya’ya güvenle döndüren Lovell, tarihe geçen “Houston, bir sorunumuz var” cümlesiyle hafızalara kazınmıştı. NASA, Lovell’ı “potansiyel bir felaketi tarihi bir başarıya dönüştüren lider” olarak andı.
25 Mart 1928’de dünyaya gelen James Arthur Lovell Jr., çocuk yaşta uçaklara ilgi duymaya başladı. Babasını küçük yaşta kaybeden Lovell, eğitim masraflarını karşılamak için ABD Donanması’na katıldı. Pilotluk eğitiminin ardından Deniz Harp Okulu’na geçti ve Kore Savaşı yıllarında görev yaptı.
1958’de NASA’ya yaptığı ilk başvuru, geçici bir sağlık sorunu nedeniyle kabul edilmedi. Ancak 1962’de “Yeni Dokuz” olarak bilinen seçkin astronot grubuna dahil edildi. Bu ekipte Neil Armstrong ve John Young gibi isimler de yer alıyordu.
Tarihe geçen görevler
Lovell’ın ilk uzay görevi Gemini 7 oldu. Ardından Gemini 12’de Buzz Aldrin ile birlikte uzay yürüyüşü kapasitesini test etti. 1968’deki Apollo 8 görevi ise tarihte bir ilk olarak, insanlı bir uzay aracının Ay yörüngesine girmesini sağladı. O görevde Lovell ve ekibi, Ay’ın karanlık yüzünü gören ilk insanlar oldu.
Apollo 13 krizi
Nisan 1970’te Apollo 13 ile Ay’a gitmek üzere yola çıkan Lovell, Jack Swigert ve Fred Haise, Dünya’dan 320 bin kilometre uzakta ciddi bir patlamayla karşı karşıya kaldı. Oksijen tankındaki arıza, geminin enerji sistemini devre dışı bıraktı. Lovell’ın Misyon Kontrolü’ne aktardığı “Houston, bir sorunumuz var” cümlesi, insanlı uzay uçuşları tarihinin en çarpıcı anlarından biri olarak kayıtlara geçti.
Ekip, Ay modülü “Aquarius”u sığınak olarak kullanarak hayatta kalmayı başardı. Günler süren zorlu dönüş yolculuğunun ardından, ısı kalkanlarının zarar görmemiş olması sayesinde Dünya atmosferine güvenle giriş yaptılar. Milyonlarca kişinin nefesini tuttuğu iniş, NASA’nın en büyük teknik başarısızlıklarından biri olarak kayıtlara geçse de, insan dayanıklılığı ve ekip ruhunun simgesi oldu.
Sahnede ve beyaz perdede
1973’te Donanma’dan emekli olan Lovell, 1995’te çekilen ve Tom Hanks’in kendisini canlandırdığı “Apollo 13” filminde kısa bir sahnede yer aldı. Üniformasını yalnızca gerçek rütbesiyle giymek konusunda ısrar eden Lovell, mütevazı kişiliğiyle de tanındı.
70 yıllık eşi Marilyn’i 2023’te kaybeden Lovell, ardında insanlığın uzaya bakışını değiştiren bir miras bıraktı.
