Temizlik dolabınızda duran küçük bir şişe ispirto, belki de farkında olmadan yüzyılların dil yolculuğunu taşıyor. Peki, İspirto ne demek? İspirto kelimesinin kökeninin anlamı nedir?
İspirto Kelimesi Nereden Geliyor?
"İspirto" kelimesi Türkçeye, Avrupa dillerinden bir geçişin ürünüdür. Temel kökeni İtalyanca “spirito” sözcüğüne dayanır. Bu kelime, Latince “spiritus” kökünden türemiştir ve hem “ruh” hem de “nefes” anlamlarını taşır. Aynı kökten gelen İngilizce “spirit” kelimesi de benzer biçimde hem ruhani anlamlar hem de alkol türlerini tanımlamak için kullanılır.
Dolayısıyla “ispirto”, başlangıçta ruhsal ya da uçucu özelliğe sahip bir maddeyi ifade etmek için kullanılırken; zamanla damıtılmış alkol formuna, yani saf alkole işaret eden teknik bir terim halini almıştır.
Türkçeye Geçiş Süreci
Fransızca ve İtalyanca’nın etkisiyle Türkçeye yerleşen “ispirto”, özellikle Osmanlı döneminde Batı’dan alınan bilimsel ve teknik terimlerin arasında yer aldı. Halk arasında da zamanla yaygınlaşarak, evlerde ve laboratuvarlarda sıklıkla kullanılan, yanıcı özellikte bir madde olarak anılmaya başladı. Bu bağlamda kelime yalnızca etimolojik değil, kültürel olarak da toplumsal bellekte yer edindi.
TDK’ya Göre Anlamı
Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde “ispirto” kelimesi, doğrudan “alkol” ve “içki” anlamlarıyla tanımlanır. Ancak halk dilinde genellikle teknik ya da temizlik amaçlı kullanılan etil alkol için bu kelime tercih edilmektedir.
