İlk imzalandığı günden bu yana çeşitli tartışmalara sebebiyet veren ve 5 yıl içerisinde tam 3 kere yer değişikliği, bir kez ise tarih değişikliği kararı alınan Botanik EXPO 2027 projesinin tamamlanması için verilen sürenin bitmesine 476 gün kaldı. Son olarak İnciraltı’na taşınan fuar alanında çalışmaların akıbetinin ne olduğu bilinmezken, bir önceki fuar alanı olan Yeşildere Vadisi’nde 2022 yılında proje kapsamında yıkılan ve alanın taşınmasıyla yıkımı yarım kalan evler pek çok vatandaşı mağdur etti. Öte yandan çeşitli eleştirilerin odağı haline gelen projeye ilişkin meslek odaları ve partililerin yanı sıra İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan açıklamalar akıllarda yeni soru işaretleri doğurdu.
"KENTSEL DÖNÜŞÜME KET VURMAK İÇİN BAŞLATILDI"
Konuya ilişkin önemli detaylara dikkat çeken AK Parti Konak İlçe Başkanı Mehmet Sait Başdaş, “İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin başlayıp da bitiremediği projelerden biri de Botanik EXPO projesidir. Zaten EXPO da burada kentsel dönüşüme ket vurmak için başlatılan bir projeydi. İzmir depremi olduğu yıllarda sık sık şehrimize uğrayan ve bu çerçevede 2021 yılında Yeşildere Vadisi’nden geçen Çevre ve Şehircilik Bakanı Sayın Murat Kurum, buranın İzmir’e yakışmayan bir görüntüye sahip olduğunu söyledi. Ardında ise bu alanda 500+500 konut yapılarak, alanın kötü görüntüsünü değiştirmek istedi. Ben o zaman da ilçe başkanıydım ve açıklama yaparak bakanımıza teşekkür ettim. 30 yıldır İzmir’de hizmet görmeyen bölgenin sonunda hizmet göreceğini belirttim. Ancak 6 ay sonra dönemin İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, Pınarbaşı’nda yapılması kararlaştırılan Botanik EXPO alanını Yeşildere’ye taşıdı. Bunu sırf Bakanımızın projesini baltalamak amacıyla yaptı. Biz buna o dönem çok itiraz ettik. Yeşildere’nin altyapısının projede yer alan planları kaldırmayacağını defalarca söyledik. Fakat Belediye bizi dinlemedi” ifadelerini kulandı.
BAŞDAŞ: EV SAHİBİYKEN KİRACI OLDULAR
“Burada yer alan 900 hanede yaşayan vatandaşlar evlerinden çıkmamak için Büyükşehir’e itiraz etti. İnsanlar ‘Bizi evlerimizden etmeyin’ dedi. Ancak Büyükşehir itirazları reddederek burayı kamulaştırdı ve yıkıma başladı. İnsanlar ev sahibiyken kiracı oldu” diyerek sözlerine devam eden Başdaş, “Son olarak belediye başkanı değişti ve Tunç Soyer’in yerine Sayın Cemil Tugay seçildi ve o da bu alanın EXPO için uygun olmayacağını söyledi. Burada yapılması planlanan EXPO alanını alıp İnciraltına taşıttı. Orada da olacağına inanmıyorum çünkü projenin bitmesine ortalama bir yıl kaldı ve hiçbir çalışma yapıldı. Sonuç olarak burada evleri yıkılan vatandaşlar mağdur edildi. Olan burada bir hiç uğruna evleri yıkılan insanlara oldu. Biz bu işin takipçisi olacağız ve asla burada gözü olan rantçılara izin vermeyeceğiz. Vatandaşın haklarını alması için elimizden geleni yapacağız” dedi.
"DEPREM VE PANDEMİ NEDENİYLE ERTELENDİ"
Botanik EXPO için yapılan çalışmaların son durumunu ve projenin 2027 yılına ertelenmesinin sebebini sorduğumuz İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin söz konusu projeden sorumlu departman yetkilisi, 2020-2021 yılları arasında imzalanan ve 2022’de çalışmalara başlanan proje hakkında açıklamada bulundu. Yetkili kişi; 2024 yılında, 2027’ye ertelenme kararı alınan projenin deprem ve pandemi sebebiyle ertelenmiş olabileceğini dile getirdiği açıklamasında, “Projede uzun bir süredir sıcak bir gelişme yok. Çalışmalar mutfak kısmında devam ediyor. Önümüzdeki günlerde daha net bir tablo ortaya çıkacak. Proje tarihi normalde 2026 olarak belirlenmişti ancak 2027 yılına alındı. Bu son düzlükte alınan bir karar değil. Proje hazır olmadığı için de değil. Çok öncesinde alınan bir karar. Büyük ihtimalle araya pandemi ve deprem girdiği için 2027’de karar kılındı” ifadelerini kullandı.
TMMOB İZMİR: İNCİRALTI EXPO’YA UYGUN DEĞİL
EXPO 2027’nin İnciraltı Kent Ormanı ve Çakalburnu Lagünü çevresinde düzenlenmesine ilişkin hazırladığı Teknik Değerlendirme Raporunu geçtiğimiz günlerde kamuoyuyla paylaşan TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu, projenin ekolojik etkilerine, hukuki boyuttan katılımcı planlama eksikliğine kadar birçok konuyu gerekçe göstererek EXPO 2027’nin mevcut haliyle İnciraltı’nda gerçekleştirilmemesi gerektiğini aktardı.
“76 BİNA YIKILDI YIKILDI”
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin Botanik EXPO alanını İnciraltı’na taşıma kararı almadan önce, 7 Aralık 2023 tarihinde resmi internet sitesinde 76 binanın yıkıldığına dair yaptığı duyuru şu şekilde: “İzmir Büyükşehir Belediyesi, 2026 yılında ev sahipliği yapacağı Botanik EXPO alanındaki yıkım çalışmalarını başlattı. Yeşildere Vadisi’nde Kültürpark’ın üç katı büyüklüğünde bir yeşil alanı kente kazandıracak dev proje kapsamında kamulaştırması tamamlanan 76 binanın yıkımı tamamlandı. Başkan Tunç Soyer, “50 futbol sahası büyüklüğündeki yaklaşık 400 dekar alan, doğayla ve insan tabiatıyla uyumlu yeşilin en güzel rengiyle örülecek.”
FUAR ALANI 3 KEZ DEĞİŞTİ
Önceki dönem İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer tarafından “Şehrin kaderine yön verecek proje” olarak tanıtılan Botanik EXPO’nun başvuru süreci 2020-2021 yılları arasında tamamlandı. 2022 yılında proje için saptanan alan kısa süre içinde kamusallaştırıldı ve boşaltılarak yıkıma başlandı. Aradan geçen 3 yılın sonunda ise mevcut İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay’ın daha önce belirlenen Yeşildere Vadisi’ni Botanik EXPO için elverişli bulunmaması sebebiyle alan İnciraltı bölgesine taşındı. Bu kapsamda proje imzalandığı yıldan bu yana Pınarbaşı, Yeşildere Vadisi ve İnciraltı olmak üzere 3 kez fuar alanı değiştirdi.
Ayrıca projenin bitiş tarihi olarak belirlenen Mayıs 2026, 2027 olarak değiştirildi. Yapılan son değişiklikler ile birlikte projenin teslimine 476 gün kaldı.