Ahmet Piriştina Kent Arşivi ve Müzesi (APİKAM), İzmir’in kültürel hafızasına katkı sunacak önemli bir çalışmaya daha imza attı. “İzmir Fotoğrafhanesi-Görsel Hafızanın İnşası (1840-1922)” başlıklı sergi, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay’ın katılımıyla açıldı. Fotoğrafın doğuşundan Cumhuriyet’e uzanan dönemde kentin görsel mirasını mercek altına alan sergi, farklı arşiv ve koleksiyonlardan derlenen yüzlerce kareyi bir araya getiriyor. Ziyaretçilerini, 13 Aralık 2026’ya kadar ağırlayacak olan sergi, hafta içi 09.00-17.00, hafta sonu ise 10.00-17.00 saatleri arasında açık olacak. Pazartesi günleri ise ziyaret mümkün olmayacak.
Dijital arşivle herkesin ulaşmasını sağlayacak
Sergi açılışında konuşan İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay, kentin kültürel kimliğini korumanın ve görünür kılmanın önemine dikkat çekti. Kültür mirasına sahip çıkmanın, sağlam bir gelecek inşa etmenin temeli olduğunu vurgulayan Başkan Tugay, bu tür çalışmaların desteklenmeye devam edeceğini belirtti. Ayrıca, Türkiye’nin en büyük kent arşivine sahip olduklarını hatırlatarak dijital arşiv çalışmalarına da hız verdiklerini ifade etti.
Bir yıldır sergi üzerine çalışıyoruz
Serginin küratörlüğünü Aybala Yentürk, proje koordinatörlüğünü ise Dr. Serhan Kemal Saygı üstlendi. Yentürk, İzmir’in fotoğrafçılık tarihini anlatan bu serginin bir yıllık yoğun bir emeğin ürünü olduğunu belirtti. Ulusal ve uluslararası arşivlerden derlenen yüzlerce kareyle kentin görsel hafızasını yeniden kurduklarını dile getirdi. Saygı ise serginin yalnızca bir sergi olmadığını, aynı zamanda APİKAM’ın yürüttüğü dijital dönüşüm çalışmalarının bir parçası olduğunu vurguladı.
Kentin çok kültürlü fotoğrafçılık geleneği
Sergi, İzmir’in Osmanlı dönemindeki modernleşme sürecini, stüdyoların objektifinden aktarırken; sokaklardan portrelere, ticari merkezlerden limana uzanan geniş bir görsel yelpazeyi kapsıyor. Tanzimat reformları sonrası toplumsal dönüşümün izleri, Levanten, Rum, Ermeni ve Yahudi fotoğrafçıların eserlerinde hayat buluyor. Müslüman nüfusun fotoğrafçılığa mesafeli duruşu nedeniyle bu dönemde stüdyoların çoğu gayrimüslim topluluklar tarafından işletiliyordu.
Koleksiyonlardan gün ışığına çıkanlar
Mert Rüstem, Ercüment Tahtakıran, Yavuz Çorapçıoğlu gibi koleksiyonerlerin yanı sıra Avrupa’daki aile arşivlerinden alınan albüm ve fotoğraflar sergiye ayrı bir zenginlik katıyor. Ayrıca, APİKAM koleksiyonlarında daha önce gün yüzüne çıkmamış pek çok fotoğraf da ilk kez bu sergiyle kamuoyuyla paylaşılıyor. Sergi sürecinde elde edilen veriler, kapsamlı bir yayınla kalıcı hale getirilecek. Kitap çalışması, İzmir’in 80 yılı aşkın fotoğrafçılık geçmişine dair yapılan araştırmaları sistematik bir kaynak olarak okuyucularla buluşturacak.
APİKAM dijital arşivi 2026’da erişime açılacak
APİKAM, İzmir Kalkınma Ajansı iş birliğiyle dijital arşiv sistemini 2026’da erişime açmayı planlıyor. Yaklaşık 300 bin belgeye ev sahipliği yapacak bu platform, araştırmacıların kent tarihine daha hızlı ve çok dilli erişimini sağlayacak. Yapay zeka destekli sistem, aynı zamanda optik karakter tanıma (OCR) altyapısıyla güçlendirilecek.
