Anadolu’nun tarihine kazınmış pek çok kadim medeniyet var. Hititler, Urartular, Frigler… Peki ya Keltler? Avrupa kökenli bu savaşçı topluluk, Türkiye topraklarında iz bırakmış olabilir mi?
Keltler kimdir?
Keltler, Antik Çağ’da Avrupa'nın geniş bir bölgesinde yaşamış, günümüzde ise altı farklı ulusa ayrılan bir halktır. MÖ 4000 civarlarında Orta Avrupa'dan göç eden Keltler, özellikle Britanya Adaları, İspanya ve Galya'ya yerleşmişlerdir. Demir Çağı'nda Britanya ve İrlanda'nın nüfusunu oluşturan Keltler, hem savaşçı hem de çiftçi olarak dikkat çekerlerdi. Tekerlekli pulluk ve fıçı gibi icatlarıyla tarımda yenilikler getirdiler ve Batı Avrupa'nın tekniklerini, özellikle Yunanlılardan, Etrüsklerden ve İtalyotlardan aldılar.
Keltler, yaşam biçimlerini, inanç sistemlerini ve kültürlerini büyük ölçüde koruyarak, kabileler ve klanlar halinde yaşarlardı. Kır tanrılarına tapar ve druidler olarak bilinen dini liderler, hem kâhin hem de yargıç olarak halkı yönlendirirdi. Roma İmparatorluğu tarafından MS 1. yüzyılda kısmen yok edilse de, Kelt kültürü Orta Çağ’a kadar varlığını sürdürdü ve günümüzde bazı İrlanda ve Breton geleneklerinde hala izlerini görmek mümkündür.
Keltler Türkiye'de nerede yaşadı?
Keltler, MÖ 279 civarında Balkanlar'dan Anadolu'ya göç etmiş ve özellikle Galatya bölgesine yerleşmişlerdir. Galatya, günümüzdeki Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesi'nde, özellikle Ankara, Eskişehir ve çevresini kapsayan bir alandır. Bu bölgeye yerleşen Keltler, Yunanlar tarafından "Galatlar" olarak adlandırılmıştır. Galatlar, Anadolu'daki diğer halklarla etkileşime girerek, kendi kültürlerini ve geleneklerini büyük ölçüde korudular, ancak zamanla Yunan ve Roma kültürlerinin etkisi altına girdiler.
Galatya'da Keltler, özellikle savaşçı özellikleriyle tanınmış ve bu bölge tarih boyunca önemli bir kültürel merkezi haline gelmiştir. Keltler, Galatya'da kendi bağımsız yönetimlerini sürdürürken, Roma İmparatorluğu'nun etkisiyle zamanla asimile oldular, ancak bazı Kelt gelenekleri ve izleri Anadolu'da uzun süre devam etti. Bu yerleşimlerin en bilinen örneği, Ankara'nın çevresindeki "Gordion" ve "Pessinus" gibi antik şehirlerdeki arkeolojik kalıntılardır.
Kelt Terimi ve Kullanımı: "Kelt" terimi, ilk olarak Yunan tarihçi Hecataeus tarafından MÖ 517'de kullanılmıştır. Yunanlar, Batı Almanya'nın Rhenaina bölgesindeki kabilelere "Keltoi" adını vermiştir. Daha sonra bu terim, Romalılar tarafından "Celtae" olarak Latinceye çevrilmiştir. Bugün, "Kelt" ve "Keltik" terimleri, bu halkların dillerini ve kültürlerini tanımlamak için kullanılmaktadır. Ayrıca "Celtic" terimi, bazen spor takımlarının isimlerinde de yer alır (örneğin, Boston Celtics ve Celta Vigo gibi).
Keltlerin Anadolu'daki İzleri: MÖ 279 civarında Keltler, Balkanlar'dan Anadolu'ya, özellikle Galatya bölgesine (günümüz Ankara ve Eskişehir) yerleşmişlerdir. Burada Yunanlar tarafından asimile olsalar da, kendi kültürlerini korumuşlardır.
Kelt Ulusları: Günümüzde, Kelt halkları, dil ve kültür bakımından altı ana ulusa ayrılır:
- Bretonya (Fransa)
- Cornwall (İngiltere)
- Galler (Galler)
- İrlanda (İrlanda Cumhuriyeti)
- İskoçya (İskoçya)
- Man Adası
- Kuzey İrlanda
Kelt Dilleri: Bu uluslar arasında Kelt dillerinin çeşitli lehçeleri konuşulmaktadır:
- Bretonca
- Galce
- İrlandaca
- İskoçça
- Kernevekçe
- Manca
Bu diller, Kelt kültürünün bir parçası olarak, günümüzde de yaşamaktadır ve bu halklar, kültürlerini yaşatarak, modern Avrupa’da önemli bir miras bırakmışlardır.
Keltlerin Mirası: Keltler, antik Roma ve Yunan uygarlıklarıyla etkileşime girerek kültürel alışverişte bulundular ve bu etkileşim, birçok önemli teknolojinin gelişmesine olanak sağladı. Romalılar, Keltlerin askeri güçlerini ve topraklarını fethetmeye çalışırken, aynı zamanda onlardan birçok teknik bilgi aldılar. Keltler, Avrupa'nın birçok bölgesinde iz bırakmış ve kültürel mirasları hala günümüzdeki diller, gelenekler ve halklar tarafından yaşatılmaktadır.
