Saddam Hüseyin döneminde idam edilen ilk kadın siyasetçilerden biri olan Leyla Kasım'ın yargılanma süreci ve idamına giden süreçte neler yaşandı? Kamuoyundan nasıl gizlendi? Leyla Kasım kimdir? Leyla Kasım neden idam edildi?
Leyla Kasım kimdir?
1952 yılında Irak Krallığı döneminde, Diyala vilayetinin Xaneqîn (Khanaqin) kentinde dünyaya gelen Leyla Qasim, beş çocuklu bir ailenin üçüncü çocuğuydu. Babası Dalaho Qasim çiftçilikle uğraşıyor, annesi Kanî ise çocuklarına hem tarım hem de Arapça öğretiyordu. Henüz dört yaşındayken ailesiyle birlikte Erbil'e taşındı.
İlk ve orta öğrenimini Xaneqîn’de tamamlayan Qasim, 1971 yılında yükseköğrenim için Bağdat’a taşındı. Burada Bağdat Üniversitesi Sosyoloji Bölümü'ne kaydoldu. Üniversite yıllarında politik bilinci daha da gelişti ve siyasi aktivizme yöneldi.
Siyasi Mücadele ve Aktivizm
1968 yılında Baas Partisi’nin General Ahmed Hasan el-Bekir öncülüğünde gerçekleştirdiği darbeyle iktidara gelmesi Leyla üzerinde derin bir etki bıraktı. Henüz 16 yaşındayken, kardeşi Çiyako ile birlikte Baas rejiminin sert yöntemlerini ve Saddam Hüseyin’in Kürt halkına yönelik baskıcı politikalarını eleştiren bildiriler hazırlayıp dağıttılar.
1970 yılında Kürdistan Öğrenci Birliği ve Kürdistan Demokrat Partisi’ne katılarak siyasi mücadelesini kurumsal bir zemine taşıdı. Kürt bölgelerinde yaptığı konuşmalar ve rejime yönelik eleştirileri nedeniyle "fitne yaymakla" suçlandı.
Tutuklanması ve İdamı
28 Nisan 1974’te Leyla Qasim, dört arkadaşıyla birlikte Bağdat’ta tutuklandı. Hükümet, onları bir uçağı kaçırma girişimiyle ve Saddam Hüseyin'e suikast planlamakla suçladı. İşkenceye maruz kalan Leyla, 12 Mayıs 1974’te göstermelik bir yargılamanın ardından idam edildi. Leyla Qasim, Irak’taki Baas rejimi tarafından idam edilen ilk kadın olarak tarihe geçti. Onunla birlikte Jawad Hamawandi, Nariman Fuad Masti, Hassan Hama Rashid ve Azad Sleman Miran da idam edildi.
Anısı ve Mirası
Leyla Qasim, Kürt halkı için bir direniş simgesi haline geldi. Ölümünün ardından çok sayıda Kürt aile, doğan kız çocuklarına onun adını verdi. Her yıl 12 Mayıs, Kürdistan genelinde onun anısına düzenlenen törenlerle anılıyor. Xaneqîn’de bir heykeli, Kelar kentinde ise adını taşıyan bir park bulunuyor.
