Sanat ve edebiyat dünyasında sıkça duyulan ancak çoğu zaman net bir tanımı olmayan kavramlardan biri de "Mahlas"tır. Kimi zaman gizemli bir hava yaratır, kimi zaman ise kişisel ifadenin bir parçası olarak karşımıza çıkar. Ancak merak edenler için, mahlasın ne olduğu ve kimler tarafından kullanıldığına dair ipuçları sunmaya hazırız. Mahlas nedir, kim kullanır? ve Mahlas vermek ne demek? Bu soruların cevaplarını arayarak, edebiyatın gizemli dünyasına doğru keyifli bir yolculuğa çıkmaya ne dersiniz? İşte detaylar...
Mahlas nedir, kim kullanır?
Mahlas, müstear isim, tapşırma veya kalem adı; bazı şair ve yazarların gerçek isimleri yerine kullandıkları takma adlardır. Bu terim özellikle şairler, yazarlar ve âşıklar arasında yaygın olarak kullanılır. Rumuz kavramı da edebi literatürde benzer bir anlama gelir.
Yazarlar ve şairler, bazen kişisel bilgilerini gizlemek veya yazılarına karşı alınacak tepkilerden kaçınmak için kalem adı kullanmayı tercih ederler. Kimi zaman ise yayıncılar dışında kimsenin gerçek adını bilmemesi istenir. Ayrıca, geçmişte bazı sanatçılar gerçek isimlerini kullanmanın olumsuz sonuçlar doğurabileceğinden kalem adı tercih etmişlerdir.
Bazı kalem adları, yazar veya şairin ününü aşar ve gerçek kimlikleri bilinse bile kişi mahlasıyla anılmaya devam eder. Örneğin, Alis Harikalar Diyarında kitabının yazarı Charles Lutwidge Dodgson'ın adı pek çok kişi için yabancı gelirken, Lewis Carroll kalem adı oldukça tanınmıştır. Benzer şekilde, Gevheri ve Dadaloğlu gibi şairlerin gerçek adları neredeyse unutulmuştur.
Halk edebiyatında mahlas alma yöntemleri çeşitlidir. Bunlar arasında:
a) Mahlasını kendi seçme
- Adını veya soyadını mahlas olarak kullanma.
- Kişisel yaşamına ve sanatına uygun bir isim seçme.
b) Usta bir âşıktan, imam, pir ya da mürşitten alma
- Usta âşık tarafından çırak sınava tabi tutulur ve uygun bir mahlas verilir.
- Şeyh veya pirin manevi etkisiyle mahlas alma.
c) Rüyasında görmek.
