Mohenjo-daro nerede?
Mohenjo-daro, günümüz Pakistan'ında bulunur. Özellikle Sindh eyaletinin sınırları içinde yer almaktadır. Bu antik şehir, Indus Nehri vadisinde yer alır ve Harappa Uygarlığı'nın bir parçasıdır. Şehir, günümüzden yaklaşık olarak 4 bin 500 yıl önce, M.Ö. 2500 civarında kurulmuş ve yaklaşık M.Ö. 1500 civarında terk edilmiştir.
Mohenjo Daro nasıl bir yerdi?
Mohenjo Daro, Tunç çağında doruk noktasına ulaşmış olan İndus kültürünün en gelişkin ve büyük yerleşimlerinden biri konumunda. Mohenjo Daro’nun nüfusunun bronz çağında yaklaşık 5 milyon olduğu tahmin ediliyor. Bulunan mühürler, standart ağırlıklar, bronz süsler ve dahası, gelişkin İndus ticaretinin ne kadar büyük bir hacme sahip olduğunu gösteriyor. Araştırmacılar şehir insanlarının hiyerarşik düzeninin ötesinde daha paralel bir düzenle yaşadıklarını belirtiyor. Araştırmacılar, “Mezopotamya şehirlerinde şehrin yolu saraya açılırken, İndus’ta şehirlerdeki tüm caddeler bütün şehre ulaşımı sağlamak için organize edilmiştir” diyor. Pek çok araştırmacının gözlemine göre, Mohenjo Daro’nun atık ve altyapı sistemi, bugünkü Pakistan şehirlerinin birçoğundan daha gelişkin.
Mohenjo-daro neden terk edildi?
Mohenjo-daro'nun neden terk edildiği konusu tam olarak netlik kazanmamış bir tarihi gizemdir. Ancak arkeologlar ve tarihçiler, bu antik şehrin terk edilme nedenleri hakkında bazı teoriler öne sürmüşlerdir. İşte bu teorilerden bazıları: İklim değişiklikleri, Mohenjo-daro'nun terk edilme nedenlerinden biri olarak gösterilmiştir.
Bazı araştırmacılar, Indus Nehri'nin değişen seviyeleri nedeniyle şehirde su kaynaklarının azalabileceğini ve kuraklık koşullarının yaşanabileceğini öne sürmüşlerdir. Bir diğer teori, büyük sel felaketlerinin şehirde tahribata neden olabileceğini ve halkın bu nedenle şehri terk ettiğini ileri sürmektedir. Indus Nehri'nin taşkınları ve sel olayları, bu teorinin arkasındaki düşünceyi desteklemektedir. Mohenjo-daro'nun toplumsal veya ekonomik sorunlar nedeniyle terk edilmiş olabileceği de düşünülmektedir. Bu şehrin ekonomik sistemine dair belirli bilgiler olmamakla birlikte, ticaret veya kaynak eksiklikleri gibi nedenlerden dolayı çöküş yaşandığı teorisi öne sürülmüştür.
Bazı araştırmacılar, şehrin içsel çatışmalar veya dışarıdan gelen göçlerin neden olduğu bir çöküşün mümkün olduğunu ileri sürmüşlerdir. Ancak bu teori de kesin bir kanıtla desteklenmemiştir. Mohenjo-daro'nun tam olarak neden terk edildiği bilinmemektedir ve bu konu hala birçok tartışma konusu olmuştur.
Arkeologlar, bu antik şehrin gizemini ve çöküşünün nedenlerini daha iyi anlamak için çalışmalarını sürdürmektedirler. Neredeyse her ev, bir tuvalet ve banyo sistemine sahipken bu kadar net gelişmişlik örnekleri sergileyen bir şehrin neden MÖ 1900 civarında aniden ortadan kaybolduğu ise hala bir muamma olarak görülüyor.
