Roma İmparatorluğu'nda, Nemesis sadece adaletin değil, aynı zamanda zaferin de simgesi olarak kabul edilmiştir. Peki, Nemesis kimdir? Nemesis'in sembolü nedir?
Nemesis kimdir?
Antik Yunan mitolojisinde Nemesis (Yunanca: Νέμεσις), adaletin, intikamın ve dengeyi sağlayan tanrıçadır. Tapınağı, Marathon'un kuzeyindeki Rhamnous şehrinde bulunur ve bu sebeple bazen "Rhamnousia" ya da "Rhamnusia" olarak anılır. Aynı zamanda "kaçınılmaz" anlamına gelen Adrasteia adıyla da bilinir. Roma mitolojisinde ise, Nemesis Invidia adıyla tanınır.
Nemesis adı, Yunanca "νέμειν" (némein) fiilinden türetilmiştir. Bu fiil, "hak ettiğini vermek" anlamına gelir ve Proto-Hint-Avrupa kökenli *nem- "dağıtmak" fiiline dayanır.
Yunan mitolojisinde, kutsal cezalandırma oldukça önemli bir tema olup, özellikle Sophokles'in trajedilerinde ve diğer edebi eserlerde sıkça yer bulur. Hesiodos, "ölümcül Nyks, ölümlülere bir bela olarak Nemesis’i doğurdu" der. Nemesis, epik şiirlerde daha somut bir şekilde yer alırken, Zeus’tan önce var olduğu kabul edilir. O, adaletin amansız bir biçimde uygulanması olarak tanımlanır ve Yunan dünyasında adaletin temsili olarak kabul edilir. Nemesis, Rhamnous bölgesinde yer alan tapınağında onurlandırılmıştır; burada Okeanos’un kızı olarak kabul edilmiştir.
Kimliği ve Tasvirleri
Nemesis, sıklıkla kanatlı bir tanrıça olarak, elinde kırbaç ve hançer taşırken tasvir edilir. Bir geyikli taç ve zafer tanrıçalarıyla birlikte resmedilir. Pausanias, tapınakta Nemesis'in heykelinin bulunduğundan bahseder ve bu heykelin, Marathon Savaşı’ndan sonra zaferi simgeleyen bir anıt olarak yapıldığını söyler.
Kökenler ve Aile
Nemesis'in kökeni, Zeus veya Okeanos'a dayanabilir. Hesiodos'a göre, Erebos ve Nyks'in kızıdır, bazı mitlere göre ise sadece Nyks tarafından doğurulmuştur. Bazı metafizik mitolojilerde, Nemesis'in yumurtladığı bir yumurtadan, Troya'lı Helene ve Klytemnestra gibi ikizler doğmuştur. Helene’nin annesi olarak Nemesis’in adı geçer. Zeus'un, Nemesis’i kuğuya dönüştürüp ona yaklaşarak, Helene’yi doğurduğu anlatılır.
İş ve Eylemleri
Nemesis, sadece adaletin değil, aynı zamanda kibrin ve övgüye değer kişilerin cezalandırılmasının da tanrıçasıdır. Narkissos gibi kibirli kişiler, Nemesis tarafından cezalandırılmıştır. Narkissos, suya yansıyan kendi görüntüsüne aşık olur ve bu nedenle hayatını kaybeder. Nemesis, hiçbir kimsenin aşırı derecede mükemmel olmaması gerektiğini ve büyük yeteneklere sahip kişilerin lanetlenmiş olacağını savunur.
Adalet ve İntikam
Nemesis, başlangıçta talihin adil bir şekilde dağıtılması anlamına geliyordu, ancak zamanla adaletin simgesi haline geldi. Yunan tragedya ve mitolojilerinde, Nemesis sıklıkla suçların intikamını alıcı ve kibrin cezalandırıcısı olarak görülür. Bu bağlamda, Nemesis’in "kaçınılmaz" anlamına gelen Adrasteia olarak da anıldığı unutulmamalıdır.
Yerel Tapınma ve Festivaller
Atina'da, Nemesis’e yönelik "Nemeseia" ya da "Genesia" adında bir festival düzenlenirdi. Bu festival, tanrıçanın olası bir ihmalle öfkelenip cezalandırma gücünü kullanmasını engellemek amacıyla yapılırdı. Smyrna’da, Nemesis'in Artemis’e benzeyen bir formu bulunur ve bu da tanrıçanın farklı yüzlerini simgeler.
Roma Dönemi
Roma İmparatorluğu döneminde, Nemesis askeri zaferlerin ve gladyatör dövüşlerinin koruyucusu olarak tapınılırdı. Hadrianus’un döneminde, Roma paralarının üzerine Nemesis’in figürü işlenmiştir. Ayrıca, bazı Roma metinlerinde, Nemesis, hayatın kanatlı dengeleyicisi, kara yüzlü tanrıça ve adaletin kızı olarak tasvir edilmiştir.
