Gökyüzü tutkunlarının yıl boyunca heyecanla beklediği Perseid meteor yağmuru, bu yıl da göz kamaştırıcı bir görsel şölen sunmaya hazırlanıyor. 17 Temmuz’da başlayan doğa olayı, 23 Ağustos’a kadar devam edecek ancak en yoğun ve etkileyici anlar 12 ve 13 Ağustos gecelerinde yaşanacak. Özellikle 12 Ağustos gecesi, saatte 60 ila 100 meteorun görülebileceği tahmin ediliyor.
Perseid meteor yağmuru, her yıl Temmuz sonu ile Ağustos ortasında, Dünya’nın Swift-Tuttle kuyruklu yıldızının yörüngesinden geçerken bıraktığı göktaşı parçacıklarıyla karşılaşması sonucu meydana geliyor. Atmosfere yüksek hızla giren bu parçacıklar, sürtünme nedeniyle parlak ışık çizgilerine dönüşerek “yıldız kayması” olarak izleniyor. Atmosfer giriş hızı saniyede 59 kilometreye kadar ulaşıyor.
Meteor yağmurunu en net izlemek için şehir ışıklarından uzak, açık ve bulutsuz alanlar tercih edilmeli. Türkiye, coğrafi konumu sayesinde Perseid’leri izlemek için en ideal ülkeler arasında yer alıyor. Ankara’da Çamkoru Tabiat Parkı, Nallıhan Kuş Cenneti, Ayaş Paraşüt Tepesi, Beynam Ormanları, Soğuksu Milli Parkı, Çubuk Karagöl ve Gölbaşı gibi bölgeler öneriliyor. İstanbul’da ise Anadolu Yakası’nda Şile Kilimli Koyu, Polonezköy; Avrupa Yakası’nda ise Kilyos plajı izleme noktaları arasında öne çıkıyor. Ege’de Altınoluk, karanlık gökyüzü ve açık hava koşullarıyla meteor yağmurunu izlemek için elverişli bölgelerden biri olacak.
En iyi gözlem zamanı gece yarısından şafağa kadar olan 00.00-05.00 arası. Ancak bu yılki dolunay ışığının parlaklığı, görüşü bir miktar azaltabilir. Gözlerin karanlığa uyum sağlaması için en az 20-30 dakika beklemek ve kuzeydoğu yönüne bakmak tavsiye ediliyor.
Perseid meteor nedir?
Bir meteor yağmuru, gökyüzünde sayıca çok fazla meteorun, “ışınım noktası” (Radiant) denilen, gece gökyüzündeki tek bir noktadan yayılıyormuş gibi göründüğü gök olayıdır. Bu meteorlar, “meteoroid” adı verilen kozmik toz ve taş parçalarının, Dünya atmosferine paralel yörüngelerle ve son derece yüksek hızlarda girmesi sonucu oluşur. IAU (Uluslararası Astronomi Birliği) Meteor Veri Merkezi, yaklaşık 900 şüpheli meteor yağmurunu listeler; bunlardan yaklaşık 100’ü kesin olarak tanımlanmış durumdadır.
Aşağıda listelenen meteor yağmurları, gözlemlenmesi en kolay ve en fazla etkinlik sunanlardır. Özellikle zamanlama ve ay ışığı koşullarına dikkat edilmelidir. Bu meteor yağmurlarının tümü en iyi gece yarısından sonra görülür. Hatta bazıları gece yarısından önce hiç görünmez. Ayın evresinin yarıdan fazla aydınlık olduğu (ilk dördün ile son dördün arasında) dönemlerde gerçekleşen yağmurlar, ay ışığından olumsuz etkilenir ve gözlemlenmesi zorlaşır.
Her meteor yağmurunun en iyi izlendiği zaman, yıldan yıla büyük ölçüde aynı kalsa da, ay ışığı koşulları her yıl oldukça değişkenlik gösterir. Her yağmurun maksimuma yaklaştığı tarihlerde, o yılki gözlem koşulları hakkında en güncel bilgiyi almak için Amerikan Meteor Topluluğu’nun (AMS) Meteor Yağmurları hakkındaki makalelerine başvurmanız önerilir.
Öncelikle bilinmesi gereken, Perseid meteor yağmurunun şu anda aktif olduğu ve 23 Ağustos 2025 Cumartesi gününe kadar süreceğidir. Perseidler, 2025 yılında 13 Ağustos Çarşamba günü zirveye ulaşacaktır. Bu gece, Ay’ın %84’ü aydınlık olacak. Perseidler, kuzey yarımkürede sıcak Ağustos gecelerinde zirveye ulaşması nedeniyle en popüler meteor yağmurudur. 14 Temmuz’dan 1 Eylül’e kadar aktiftirler ve yılın durumuna göre 12 veya 13 Ağustos’ta güçlü bir maksimuma ulaşırlar. Kırsal bölgelerden, maksimumda saatte 50-75 meteor görülebilir. Perseidler, kuyruklu yıldız 109P/Swift-Tuttle’ın, iç Güneş Sistemi’ne yaptığı birçok dönüş sırasında bıraktığı parçacıklardan oluşur. Perseidler adını, maksimum etkinlikte ışınım noktasının gökyüzünde kahraman Perseus takımyıldızı yakınında bulunmasından alır.
2025 yılında, küçülen şişkin (waning gibbous) ay evresi, maksimum etkinlik sırasında bu meteor yağmurunu ciddi şekilde etkileyecektir. Bu koşullar, yalnızca en parlak meteorların görülebilmesi nedeniyle gözlemlenen meteor sayısını en az %75 oranında azaltacaktır.
