Son dönemde sıkça araştırılan ve merak edilen konuların başında, müzik dünyasının gizemli figürleri olan "sazende" ve "hanende" terimleri geliyor. Sazende, Orta Doğu ve Kafkasya kültürlerinde önemli bir yere sahip olan müzik enstrümanlarını çalan sanatçıyı ifade ederken, hanende ise duygusal derinlikle şarkıları seslendiren şarkıcıyı temsil eder. Bu terimler, geleneksel müzik formlarında ve kültürlerinde özel bir anlam taşırlar. Ancak, bu kavramların ayrıntılı açıklamaları ve müziğin büyülü dünyasına dair daha fazla bilgi, hala pek çok kişinin araştırma ve keşfetme arzusunu körüklemektedir.
Sazende ne demek?
Güney Kafkasya'nın geleneksel müzik topluluklarından biri olan "sazende üçlüsü", bir şarkıcı ve çalgıcılar grubunun performans gösterdiği özel bir müzik geleneğini temsil ediyor. Sözcük, Farsça kökenli olup "inşa eden" anlamına geliyor ve genellikle Azeri muğamı icrası sırasında şarkıcıya eşlik eden üç müzisyenden oluşan bir topluluğu ifade ediyor.
Bu geleneğin tarihi, 20. yüzyılın başlarına kadar uzanıyor. 19. yüzyılın başlarında muğam toplulukları, genellikle katran, kamança ve balaban çalan üç müzisyenden oluşuyordu. Ancak, 19. yüzyılın sonlarında nakkare, bu üçlüdeki yerini defe bıraktı. Günümüzde ise def genellikle şarkıcılar tarafından çalınmaktadır.
Bu müzik geleneğinde, enstrümanların yapıları da zamanla değişmiştir. Örneğin, kamança, 2 telli bir çalgı iken zamanla 3, 4 hatta 5 telli bir çalgı haline gelmiştir. Ünlü Azeri sazende Sadıkcan ise, 6 telli bir tar olan "Azeri tarı" veya "Kafkasya tarı" olarak bilinen yeni bir tar modeli geliştirmiştir.
Sazendelerin önemi, çalgılarının görünümünden anlaşılabiliyor. Bazıları, çalgılarını değerli metaller ve mücevherlerle süsleyerek özel bir estetik katmışlardır. Örneğin, Sadıkcan'ın tarının altın ve sedefle süslendiği bilinmektedir.
Sazende ve hanende ne demek?
"Sazende" ve "hanende" terimleri, müzikle ilgili farklı rolleri ifade eder:
Sazende: Bu terim, genellikle bir müzik enstrümanını çalan kişiyi ifade eder. Özellikle Orta Doğu ve Kafkasya kültürlerinde kullanılan bir terimdir. Sazende, genellikle bir enstrümanın ustası veya çalgıcısı olarak tanımlanır. Bu kişi, enstrümanını çalarak müzik performansına katkıda bulunur.
Hanende: Bu terim ise bir şarkıcıyı ifade eder. Hanende, genellikle sözleri ve melodiyi taşıyarak şarkıyı seslendiren kişidir. Özellikle geleneksel müzik formlarında, hanende şarkıları duygusal ve ruhani bir derinlikle ifade eder.
Bu terimler, müzik kültürlerine göre farklılık gösterebilir ve bazı durumlarda belirli bir müzik türü veya geleneği içinde spesifik anlamlara sahip olabilirler.
