Vatandaşların zekât ve fitre konusundaki merakları, İslam'ın mali ibadetleriyle ilgili temel prensipleri anlama isteğinden kaynaklanıyor. Ancak bazıları, bu ibadetlerin aile içi ilişkilere nasıl yansıdığını merak ediyor: "Toruna zekat verilir mi? Anneanneden toruna fitre düşer mi?" sorularına yanıt arıyor. İşte tüm detaylar...
Toruna zekat verilir mi?
Fıtır sadakası, islamda bir kimsenin bakmakla yükümlü olmadığı ihtiyaç sahibi Müslümanlara verilir. Fıtır sadakası ve oruç fidyesi verilirken, bu yardımlardan doğrudan ya da dolaylı olarak yararlanmamak esastır. Zekât için de benzer bir kural geçerlidir. Dolayısıyla, bir kişi zekâtını, fıtır sadakasını ve oruç fidyesini kendi yakınlarına veremez. (Yakınlar, bir kimsenin ana, babası, dede, nineleri gibi yakın akrabalarını; uzaklar ise çocukları, torunları ve onların çocuklarını ifade eder.) Eşler de birbirlerine zekât, fıtır sadakası ve oruç fidyesi veremez.
Anneanneden toruna fitre düşer mi?
Hanefi mezhebine göre, şu kişilere fıtır sadakası verilmez:
a) Ana, baba, büyük anne ve büyük babalar,
b) Oğul, oğlun çocukları, kız, kızın çocukları ve onların çocukları,
c) Eşe,
d) Malî durumu nisap miktarı mala sahip olan zengine,
e) Babası zengin olan ergen olmamış çocuğa (Merğinânî, el-Hidâye, 2/223-228).
f) Şafiî mezhebi ve İmam Ebû Yûsuf'a göre, fıtır sadakası Müslüman olmayana da verilemez (Mâverdî, el-Hâvî, 3/387; 10/519; Merğinânî, el-Hidâye, 2/223).
Söz konusu kişilerin dışındaki kardeşler, teyzeler, dayılar, amcalar, halalar, onların çocukları, gelinler, damatlar, kayınpederler ve kayınvalideler gibi akrabalar, eğer zengin değillerse, kendilerine zekât, fıtır sadakası ve oruç fidyesi verilebilir (Zeylaî, Tebyîn, 1/301).
