ABD Başkanı Donald Trump, Danimarka’ya bağlı yarı özerk Grönland hakkında yaptığı açıklamalarla uluslararası kamuoyunda yeni bir tartışmanın fitilini ateşledi. Trump, Grönland’ın ABD için “ulusal güvenlik açısından vazgeçilmez” olduğunu savunarak, adaya yönelik daha önce de dile getirdiği ilhak söylemini bu kez somut bir adımla gündeme taşıdı. Trump, 21 Aralık’ta Jeff Landry’yi, Danimarka Krallığı’na bağlı Grönland için “özel temsilci” olarak atadığını duyurdu. Bu atama, Washington ile Danimarka arasında diplomatik gerilimi tırmandırırken, Grönland’ın geleceğine ilişkin tartışmaları da yeniden alevlendirdi.
“Mesele Maden Değil, Güvenlik”
Trump, 22 Aralık’ta yaptığı açıklamada Grönland’a yönelik ilgisinin ekonomik değil, stratejik nedenlere dayandığını vurguladı. ABD Başkanı, “Grönland’a madenleri için değil, ulusal güvenliğimiz için ihtiyacımız var. Çin ve Rus gemileri bölgede cirit atıyor” ifadelerini kullandı. Trump’ın bu sözleri, Arktik bölgesinde artan küresel rekabet ve büyük güçlerin askeri-stratejik hamleleri bağlamında değerlendirildi. ABD yönetimi, son yıllarda Arktik bölgesinin hem askeri hem de ticari açıdan giderek daha önemli hale geldiğine dikkat çekerken, Trump’ın açıklamaları Washington’un bu bölgeyi doğrudan kontrol etme isteğini açıkça ortaya koydu.
Özel Temsilci Ataması Tepki Çekti
Louisiana Valisi Jeff Landry ise sosyal medya platformu X’te yaptığı paylaşımda, “Grönland’ı ABD’nin bir parçası haline getirmek adına bu gönüllü pozisyonda çalışmak benim için bir onur” ifadelerini kullandı. Trump da Landry’nin bu göreve bizzat talip olduğunu, atamanın Landry’nin inisiyatifiyle gerçekleştiğini belirtti. Ancak bu açıklamalar, hem Kopenhag’da hem de Grönland’da ciddi rahatsızlık yarattı. Danimarka hükümetine yakın kaynaklar, ABD’nin bu adımının diplomatik teamüllerle bağdaşmadığını ve egemenlik tartışmalarını körüklediğini ifade etti.
Grönland’dan Net Mesaj
Grönland Başbakanı ise Trump’ın açıklamalarına sert bir dille yanıt verdi. Başbakan, adanın kendi geleceğine yalnızca Grönland halkının karar verebileceğini vurgulayarak, “Toprak bütünlüğümüze saygı gösterilmelidir” dedi. Bu açıklama, Grönland yönetiminin ABD’nin ilhak söylemine kapıyı kapattığı şeklinde yorumlandı. Grönland’da uzun süredir bağımsızlık tartışmaları sürerken, Trump’ın çıkışı adadaki siyasi dengeleri de yeniden gündeme taşıdı.
Danimarka’dan Diplomatik Tepki
Trump’ın hamlesi Kopenhag’da diplomatik krize yol açtı. Danimarka Dışişleri Bakanlığı, ABD’nin Kopenhag Büyükelçisi’nin açıklama vermek üzere bakanlığa çağrılacağını duyurdu. Danimarka basını, Washington’un bu yaklaşımının müttefiklik ilişkileriyle bağdaşmadığını yazdı. Uzmanlar, Trump’ın Grönland çıkışının sadece ikili ilişkileri değil, NATO içindeki dengeleri ve Arktik bölgesindeki güç mücadelesini de etkileyebileceğine dikkat çekiyor.
Arktik’te Büyük Güç Rekabeti
Analistler, Trump’ın açıklamalarını ABD, Çin ve Rusya arasında Arktik bölgesinde giderek sertleşen rekabetin bir yansıması olarak değerlendiriyor. Zengin doğal kaynaklar, yeni deniz ticaret yolları ve askeri üs potansiyeli, Grönland’ı küresel güç mücadelesinin merkezlerinden biri haline getiriyor. Trump’ın “ulusal güvenlik” vurgusu, ABD’nin Grönland üzerindeki stratejik hesaplarını açıkça ortaya koyarken, bu yaklaşımın önümüzdeki dönemde transatlantik ilişkilerde yeni gerilim başlıkları yaratabileceği ifade ediliyor.
