Uzlaştırma dosyası, bu bağlamda, hukuk sistemimizde belirli bir rol oynar ve neden geldiği üzerine olan merak, onun işleyişini anlamak için doğal bir itici güçtür. Bu yazıda, uzlaştırma dosyasının doğası ve varoluş nedenleri üzerine odaklanarak bu merakı gidermeye çalışacağız.
Uzlaştırma dosyası nedir?
Uzlaşma, belirli bir suçla ilgili olarak şüpheli veya sanık ile mağdur veya suçtan zarar gören kişilerin Kanun ve Yönetmeliklerde belirlenen usul ve esaslara uygun şekilde anlaşmaları sürecidir. Uzlaştırma, bir suçla ilgili olarak başlatılan soruşturma veya kovuşturma sürecinde, şüpheli veya sanık ile mağdur, suçtan zarar gören veya kanuni temsilcilerinin, Cumhuriyet savcısı tarafından atanmış tarafsız bir uzlaştırmacı aracılığıyla anlaşmalarıyla gerçekleşir. Bu süreç, uyuşmazlığın çözümünü amaçlar. Uzlaştırmacı, şüpheli veya sanık ile mağdur veya suçtan zarar gören arasındaki uzlaşma görüşmelerini yöneten, Cumhuriyet savcısı tarafından atanmış bir avukat veya hukuk eğitimi almış kişidir. Uzlaştırmacılar arasında avukatlar ve hukuk eğitimi almış kişiler bulunur. Hukuk eğitimi almış kişiler, hukuk fakültelerinden mezun olanlarla birlikte siyasal bilgiler, idari bilimler, iktisat, maliye veya polis akademisinde en az dört yıllık yüksek öğrenim gören kişileri kapsar. Uzlaşma süreci, tarafların onayıyla başlar. Eğer taraflardan biri uzlaşmaya yanaşmazsa, süreç işlemez. Taraflar, uzlaşma sağlanana kadar istedikleri zaman süreçten çekilebilirler. Uzlaştırmacının dosyadaki belgeleri aldığı tarihten itibaren en fazla otuz gün içinde uzlaşma işlemlerini tamamlaması gerekir. Bu süre, her seferinde en fazla iki kez olmak üzere en çok yirmi gün uzatılabilir.
Uzlaştırma dosyası neden gelir?
Uzlaştırma dosyası, belirli bir suçla ilgili olarak başlatılan soruşturma veya kovuşturma sürecinde, şüpheli veya sanık ile mağdur, suçtan zarar gören veya kanuni temsilcilerinin, Cumhuriyet savcısı tarafından atanmış tarafsız bir uzlaştırmacı aracılığıyla anlaşmaları durumunda oluşturulur. Bu dosya, uyuşmazlığın çözümü için taraflar arasında yapılan anlaşmanın belgelendiği ve yasal süreçte kaydedildiği resmi bir belge niteliğindedir. Uzlaşma dosyası, uzlaştırma sürecinin bir sonucu olarak ortaya çıkar ve yasal prosedürlerin takibi için önemli bir belgedir.
Uzlaşma Edimleri Neler Olabilir?
Uzlaşma edimleri şunları içerebilir:
- Maddi veya manevi zararın tamamen veya kısmen tazmin edilmesi,
- Üçüncü kişilerin zararlarının tazmini,
- Kamu kurumlarına veya yardıma muhtaç kişilere bağış yapılması,
- Belirli hizmetlerin geçici olarak yerine getirilmesi,
- Topluma faydalı programlara katılım,
- Özür dileme gibi.
Uzlaşmanın Hukuki Sonuçları Nelerdir?
- Soruşturma aşamasında uzlaşma ve edimin yerine getirilmesi durumunda, şüpheli hakkında kovuşturmaya yer olmadığına karar verilir ve bu kaydedilmez.
- Kovuşturma aşamasında uzlaşma ve edimin yerine getirilmesi durumunda, sanık hakkında düşme kararı verilir ve bu kaydedilmez.
- Uzlaşma sağlandığında, tazminat davası açılamaz ve açılan davalardan feragat edilmiş sayılır.
- Uzlaşma müzakerelerindeki ifadeler delil olarak kullanılamaz.
- Fail edimini yerine getirmezse, uzlaşma raporu veya belgesi yargıda kanıt olarak kullanılabilir.
