Son yıllarda kredi destekleri ve düşük faiz politikalarıyla yapay şekilde hayatta tutulan zombi şirketler, Türk ekonomisinin gizli yüklerinden biri haline geldi. Üretimden çok borç çevirmeye odaklı bu işletmeler, sağlıklı şirketlerin büyümesini engelliyor, finansal sistemde batık kredi riskini artırıyor.
Zombi Şirket Nedir?
Zombi şirket, kendi faaliyetlerinden elde ettiği gelirle bırakın borçlarını ödemeyi, sadece borçlarının faizini bile karşılayamayan, buna rağmen piyasada varlığını sürdüren işletmelerdir. Bu şirketler, ekonomik olarak sürdürülemez durumda olmalarına rağmen genellikle düşük faizli krediler, kamu destekleri veya borç ertelemeleri gibi dış kaynaklarla yapay şekilde ayakta tutulurlar.
İflas etmeleri gereken noktada, çeşitli finansal desteklerle yaşamaya devam eden bu şirketler, adeta “ekonomik olarak yaşayan ölüler” gibidir; varlık gösterirler ama katma değer üretmekten uzaktırlar.
Zombi Şirketler Neden Ortaya Çıkar?
Zombi şirketlerin oluşmasının temel nedenlerinden biri, ekonomik kriz dönemlerinde uygulanan genişlemeci politikaların, düşük faiz ortamlarının ve finansal kurtarma paketlerinin etkisidir. Özellikle pandemi sonrası dönemde, birçok ülkede uygulanan kredi destekleri, zaten zayıf finansal yapıya sahip olan şirketlerin iflas etmelerini engelledi ancak bu durum, uzun vadede sağlıksız bir ekonomik yapının önünü açtı.
Zombi Şirketlerin Ekonomiye Zararları
Verimlilik Kaybı ve Rekabetin Bozulması
Zombi şirketler, kaynak tüketmelerine rağmen piyasa koşullarında rekabet gücünden yoksundurlar. Bu durum, daha verimli çalışan işletmelerin büyüme ve yatırım imkanlarını kısıtlar. Rekabetin zayıfladığı bir ortamda ise inovasyon geriler, piyasa verimsizleşir.
Kaynakların Yanlış Yönlendirilmesi
Bankalar ve finansal kuruluşlar, riskli olmasına rağmen bu tür şirketlere kredi sağlamaya devam ettiklerinde, aslında daha üretken sektörlere gidebilecek fonlar boşa harcanmış olur. Bu, ekonomik büyümeyi doğrudan olumsuz etkileyen bir durumdur.
Finansal Sistemde Risk Artışı
Zombi şirketler borçlarını geri ödeyemediklerinde, bankacılık sisteminde batık krediler artar. Bu da finansal sektörde güven kaybına ve sistemik risklere yol açabilir. Eğer bu şirketler kitlesel şekilde çökerse, domino etkisiyle tüm piyasayı sarsabilirler.
İstihdamı Tehdit Eder
Her ne kadar kısa vadede istihdam yaratıyor gibi görünseler de, zombi şirketlerin sürdürülemez yapısı, zamanla istihdam kayıplarına neden olur. Şirket battığında hem iş gücü hem de ekonomik değer yok olur.
Türkiye’de Zombi Şirket Gerçeği
Uluslararası Para Fonu (IMF) ve çeşitli ekonomik gözlem kuruluşlarının verilerine göre, Türkiye'de zombi şirket sayısı son yıllarda ciddi artış göstermiştir. Türkiye, bu alanda dünya sıralamasında üst sıralarda yer almaktadır. Özellikle KOBİ’lerin büyük bir kısmı, düşük kâr marjları, yüksek borç yükü ve düşük sermaye yapısıyla zombi şirket tanımına uymaktadır.
