Anadolu ve Karadeniz’in İslamlaşması ile Türkleşmesinde önemli rol oynayan Orta Asya kökenli evliyalardan Güvenç Abdal’a ait kılıç ve zırh gömleği, yaklaşık 700 yıldır Gümüşhane’de yaşayan torunları tarafından büyük bir hassasiyetle muhafaza ediliyor. Bilimsel analizlerle 13. yüzyıla tarihlendirilen bu emanetler, yalnızca tarihi değil, aynı zamanda güçlü bir manevi mirası temsil ediyor.
Orta Asya’dan Karadeniz’e Uzanan Bir Yolculuk
Ahmet Yesevi’nin Anadolu’ya gönderdiği talebelerden biri olan Güvenç Abdal, 13. yüzyılda bugünkü Taşlıca Köyü’ne gelerek burada yaşamını sürdürdü. Bölgeye yerleştikten sonra bir mescit inşa eden Güvenç Abdal, kurduğu tekke aracılığıyla Doğu Karadeniz’in İslamlaşmasında etkin rol oynadı. 1800’lü yıllarda onarım gören mescit, bugün hâlâ ibadete açık durumda. Güvenç Abdal’ın asıl mezarı Kırşehir’de bulunurken, temsili mezarlarından biri de adını taşıyan Güvende Yaylası’nda yer alıyor. Yaylada yüzyıllardır düzenlenen şenlikler, bu manevi mirasın toplumsal hafızadaki yerini canlı tutuyor.
Bilimsel Olarak Tescillendi
Güvenç Abdal Ocağı’ndan günümüze ulaşan kılıç ve zırh gömleği, üniversitelerde görev yapan bilim insanları tarafından yapılan karbon testleri sonucunda 1200–1300’lü yıllara tarihlendirildi. Emanetlerin kısmen deforme olmasının temel nedeni ise 1915 Rus Harbi sırasında güvenlik amacıyla toprağa gömülmeleri olarak gösteriliyor.
“Bu Bir Gönül Kılıcıdır”
Emanetleri muhafaza eden ve Güvenç Abdal’ın soyundan gelen İsmail Güvendi, kılıç ve zırhın nesiller boyunca dededen toruna aktarıldığını belirterek, bu mirasın maddi olduğu kadar manevi bir anlam taşıdığını vurguluyor. Güvendi’ye göre bu kılıç, yalnızca savaş aracı değil, aynı zamanda “gönül kılıcı” niteliği taşıyor. İnsanların gönlünü kazanmayı, irşadı ve manevî fethi simgeleyen bu emanet, yüzyıllar boyunca korunarak bugüne ulaştı.
Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Uzanan Ocak
Güvenç Abdal Ocağı, Fatih Sultan Mehmet döneminde Trabzon’un fethine verilen katkıların ardından tekke beratı aldı. Cumhuriyet’in ilanına ve tekke ile zaviyelerin kapatılmasına kadar bu ocakta uzun yıllar boyunca faaliyetler sürdürüldü. Taşlıca köyünde Güvenç Abdal’ın tekkesinin bulunduğu alana evini inşa eden İsmail Güvendi, bu emanetlerin sadece bir aile yadigârı değil, Anadolu’nun tarihsel ve kültürel hafızasının somut bir parçası olduğunu ifade ediyor. Yedi asırdır korunan bu kılıç ve zırh gömleği, Anadolu’nun manevi fetih geleneğini ve alperen kültürünü günümüze taşıyan sessiz ama güçlü tanıklar olarak varlığını sürdürüyor.