ABD, vize muafiyeti programı kapsamındaki ülke vatandaşlarına yönelik güvenlik prosedürlerini genişletmeye hazırlanıyor. The New York Times’ın haberine göre ABD Gümrük ve Sınır Muhafaza Birimi (CBP), aralarında İngiltere, Fransa, Almanya ve Güney Kore gibi müttefik ülkelerin de bulunduğu 42 devletin vatandaşlarından, ABD’ye giriş öncesi daha kapsamlı kişisel bilgi talep edilmesini öngören yeni bir plan hazırladı. Bu planın kabul edilmesi halinde, vizesiz seyahat hakkına sahip yolcuların yalnızca temel iletişim bilgileriyle ESTA üzerinden 90 güne kadar ABD’ye giriş yapabilmesi dönemi kapanacak. Bundan böyle başvuru sahiplerinden, son 5 yıla ait sosyal medya hesap bilgileri, son 10 yıla uzanan e-posta adresleri ve aile fertlerine ilişkin kimlik bilgileri talep edilecek.
Vize muafiyeti programında yeni dönem
Visa Waiver Program (VWP) kapsamında 42 ülke vatandaşı, dijital seyahat izni (ESTA) alarak 40 dolar ücretle ABD’ye vizesiz giriş yapabiliyor. Mevcut sistemde izin 2 yıl geçerli ve başvuru sırasında yalnızca temel iletişim ve güvenlik sorularına yanıt vermek yeterli. Yeni plan ise bu basit süreci önemli ölçüde değiştirecek nitelikte:
- Son 5 yılın sosyal medya geçmişi
- 10 yıla uzanan e-posta geçmişi
- Aile üyelerinin ad, doğum tarihi ve ikamet bilgileri
gibi kapsamlı veri setleri başvurunun bir parçası hâline getirilecek. Yetkililere göre amaç, ABD’ye giriş yapacak kişilerin dijital izlerini daha titiz bir biçimde analiz ederek ulusal güvenliği güçlendirmek.
Neden genişletiliyor?
ABD yönetimi, sosyal medya hesaplarının potansiyel güvenlik tehditlerini tespit etmede kritik bilgiler barındırdığını savunuyor. Güvenlik kurumları, terör ve organize suç örgütlerinin dijital kanallar üzerinden izlenebilir ipuçları bıraktığını; sosyal medya paylaşımlarının radikalleşme belirtilerini tespit etmede etkili olduğunu belirtiyor. Bu nedenle genişletilen veri talebi, ABD’nin dijital iz üzerinden risk analizi yapan yeni güvenlik modelinin bir parçası olarak görülüyor. Plan, kamuoyunda ve gizlilik savunucuları arasında şimdiden tartışma yaratmış durumda. Uzmanlar, birkaç noktaya dikkat çekiyor:
- Kişilerin yıllar önce yaptığı paylaşımların güncel risk analizi için ne kadar objektif olacağı belirsiz.
- Aile bireylerinin bilgilerinin talep edilmesi “orantısız veri toplama” olarak değerlendiriliyor.
- Sosyal medya içeriklerinin yanlış yorumlanması, masum kişilerin kara listeye alınmasına yol açabilir.
Bazı gazeteciler ve hukuk uzmanları, uygulamanın “seyahat özgürlüğünü dolaylı şekilde kısıtlama” riskini barındırdığını ifade ediyor.
Plan kabul edilirse ne değişecek?
Yeni düzenleme yürürlüğe girerse:
- Tüm VWP ülkeleri vatandaşları daha detaylı formlar dolduracak.
- Sosyal medya hesap geçmişinin sunulmaması başvurunun reddine yol açabilecek.
- Verilerin doğruluğunu teyit etmek için otomatik analiz araçları ve yapay zeka kullanılacak.
- ABD’ye giriş süreci, vize muafiyetine rağmen daha uzun ve kapsamlı bir incelemeye tabi olacak.
ABD’nin yeni yaklaşımı küresel yankı uyandırabilir
Sosyal medya verilerinin seyahat izinleri için zorunlu hâle gelmesi, diğer Batılı ülkelerde de benzer adımları tetikleyebilir. AB ve İngiltere’nin de dijital güvenlik politikalarında benzer tartışmalar yürüttüğü biliniyor. ABD yönetimi, planın onaylanması hâlinde uygulamanın kısa süre içinde devreye alınacağını belirtiyor. Düzenleme, ülkeye vizesiz giriş yapacak milyonlarca turist için yeni bir güvenlik ve mahremiyet dönemi başlatabilir.
