Türkiye, Temmuz ayının son günlerinde tarihe geçecek bir sıcak hava dalgasının etkisi altında. Gündüz saatlerinde “aşırı ısı stresi”, gece ise “tropikal geceler” nedeniyle milyonlarca insan hem fiziksel hem de psikolojik olarak zorlanıyor.
Uzmanlara göre bu olağanüstü sıcaklıklar, yalnızca mevsimsel bir durum değil; iklim değişikliğinin günlük hayat üzerindeki doğrudan etkilerinden biri. İzmir Bakırçay Üniversitesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi ve Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Uzaktan Algılama Uzmanı Prof. Dr. Şermin Tağıl, bu sıcaklıkların küresel ısınmanın çarpıcı bir sonucu olduğunu vurguluyor.
Afrika Sıcakları Türkiye’yi Teslim Aldı
Basra Alçak Basıncı etkisiyle yurdun dört bir yanında sıcak ve kuru “fön” rüzgarları etkili olurken, gündüz sıcaklıkları birçok bölgede 40 dereceyi aşıyor. Geceleri ise termometreler 30 derecenin altına inmiyor. Prof. Dr. Tağıl’a göre, bu durum yalnızca rahatsız edici olmakla kalmıyor; sağlık, tarım, enerji tüketimi ve ekosistem üzerinde de ciddi sonuçlar doğuruyor.
“Temmuz ayının son günlerinde gündüz aşırı ısı stresi, gece ise tropikal geceler yaşanıyor. Vücut bu kadar yüksek sıcaklıkta fazla ısıyı dışarı atamıyor, bu da ciddi sağlık sorunlarına yol açan ısı stresini doğuruyor.” — Prof. Dr. Şermin Tağıl
Avrupa Orta Vadeli Hava Tahminleri Merkezi’nden alınan verilere göre Türkiye’nin %80’inden fazlasında hissedilen sıcaklık 32 derecenin üzerine çıkmış durumda. Özellikle Güneydoğu Anadolu'da bu değer 46 dereceyi aşarak “aşırı ısı stresi” seviyesine ulaştı.
Tropikal Geceler Artıyor, Uyku Kalitesi Düşüyor
“Tropikal gece” terimi, gece sıcaklıklarının 20°C’nin altına düşmediği durumlar için kullanılıyor. Bu durum daha önce yalnızca Güneydoğu Anadolu gibi sıcak iklim bölgelerinde görülürken, artık Batı, Güney ve hatta İç Anadolu’da da yaygınlaşıyor.
Prof. Dr. Tağıl’ın aktardığına göre, Batı Anadolu’da 2024 yazında 40’tan fazla tropikal gece kaydedildi. Bu yıl ise benzer bir tablo yaşanıyor; özellikle son haftalarda gece sıcaklıkları 25 dereceyi geçerek vatandaşların uykusunu kaçırıyor, enerji tüketimini artırıyor ve tarımsal üretimi olumsuz etkiliyor.
“Tropikal gecelerin artışı, bazı bölgelerimizin ikliminin tropikal özelliklere kaydığını gösteriyor. Bu iklimsel dönüşüm ciddi planlamalar gerektiriyor.” — Prof. Dr. Tağıl
İzmirlilerden Sıcaklara Tepki: “Gündüz Ayrı, Gece Ayrı Kavruluyoruz”
İzmir'de, rekor seviyelere ulaşan sıcaklıklar nedeniyle vatandaşlar Kordonboyu gibi serinleme alanlarına yöneliyor. Ancak orada bile hissedilen sıcaklık 30 dereceyi geçince, serinlemek hayal oluyor.
Emir Aksel isimli bir yurttaş, durumu şöyle özetliyor:
“Gündüz ayrı, gece ayrı sıcak. Klimasız yaşamak neredeyse imkânsız. Gece olsun da rahat uyuyalım diyemiyoruz artık. Huzursuzluk veriyor, stres yaratıyor.”
Benzer şekilde Hasan Gülmez de çözümü evde kalmakta ve klimaya sığınmakta bulduklarını söylüyor:
“Evden fazla çıkmamaya çalışıyoruz. Akşamları balkona çıkıyoruz ama orası bile durulacak gibi değil. Tropikal geceler 35 dereceyi buluyor. İnsan çaresiz kalıyor.”
İklim Değişikliği Kapımızda Değil, Evimizin İçinde
Uzmanlar, Türkiye'nin de içinde bulunduğu Akdeniz Havzası'nın, küresel ortalamanın neredeyse iki katı hızla ısındığını ve bu durumun sıradan bir yaz mevsimi değil, iklim krizinin habercisi olduğunu söylüyor.
Aşırı sıcaklar yalnızca bireysel rahatsızlık yaratmakla kalmıyor; enerji talebini yükseltiyor, gıda üretimini tehdit ediyor ve yangın riskini artırıyor. Bilim insanlarına göre, alınacak önlemler her geçen gün daha da hayati hale geliyor.
