Büyük Kartal Öldü Sözü Ne Demek?
“Büyük Kartal öldü” sözü, Fatih Sultan Mehmet’in ölümünü bildiren Venedik elçisinin, Venedik Cumhuriyeti’ne gönderdiği mektupta yer alan tarihi bir ifadedir. Bu cümle, Fatih’in Avrupa için ne denli bir tehdit olarak algılandığını da ortaya koyar. Kartal, gücün, yıkıcılığın ve hâkimiyetin sembolüdür. Bu bağlamda "Büyük Kartal" ifadesi, doğrudan Fatih Sultan Mehmet için kullanılmıştır. Onun ölümü, Roma'dan Rodos'a, Venedik'ten Paris'e kadar sevinçle karşılanmış, günlerce süren şenliklerle kutlanmıştır.
Büyük Kartal Öldü Olayı ne?
“Büyük Kartal Olayı”, Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmet’in 3 Mayıs 1481’deki ölümünün Avrupa’da yarattığı siyasi ve toplumsal yankıyı tanımlamak için kullanılan tarihî bir ifadedir. Bu olayın merkezinde yer alan cümle ise: “La Grande Aquila è Morta” – Büyük Kartal Öldü. Bu tek cümlelik mesaj, yalnızca bir hükümdarın ölümünü değil; bir çağın kapanışını, bir imparatorluk liderinin yok oluşunu ve Avrupa'nın yaşadığı büyük bir rahatlamayı ifade etmektedir. Olay, diplomatik, siyasi, askeri ve toplumsal yönleriyle çok katmanlıdır. Fatih Sultan Mehmet, 1481’in baharında bilinmeyen bir sefere çıkmak üzere İstanbul’dan ayrıldı. 25 Nisan’da Boğaz’ı geçerek Üsküdar’a geçti, ardından Gebze yakınlarındaki Hünkar Çayırı'nda ordugah kuruldu. Seferin yönü sır gibi saklandı. En çok kabul gören görüş, bu seferin İtalya üzerine olduğu yönündeydi. Zira, Gedik Ahmet Paşa komutasındaki Osmanlı birlikleri kısa süre önce Otranto'yu fethetmişti ve bu durum Avrupa'da panik yaratmıştı. Fatih, sefer hazırlığı sırasında aniden rahatsızlandı. Önce arabaya bindirilerek taşındı, sonra durumu daha da ağırlaştı. 3 Mayıs 1481'de 49 yaşındayken hayata gözlerini yumdu.
Resmî kaynaklara göre ölüm sebebi gut hastalığıydı, ancak güçlü bir şekilde zehirlenme şüphesi de tarihçiler tarafından dile getirilmiştir. Fatih’in ölüm haberi, Osmanlı yönetimi tarafından gizlendi. Taht kavgası ihtimali nedeniyle kamuoyuna “padişah hastalandı, İstanbul’a dönecek” açıklaması yapıldı. Ancak bu gizlilik fazla uzun sürmedi. İstanbul’daki Venedik casusu, haberi ilk alanlardan biri oldu. Elçilik, durumu hemen Venedik’e bildirdi. Venedik elçisi Nicolo Coco, durumu tek cümlelik bir şifreli mektupla Venedik Cumhuriyeti’ne bildirdi: “La Grande Aquila è Morta” – Büyük Kartal Öldü. Bu cümle, 29 Mayıs 1481'de, İstanbul’un fethinin 28. yıl dönümünde, Venedik Dükalığı’na ulaştı. Elçi, Venedik Senatosu'na girip bağırarak haberi duyurdu. Fatih’in ölüm haberi, sadece Venedik’te değil; Roma, Floransa, Rodos ve tüm Hristiyan dünyasında büyük sevinçle karşılandı. Papa II. Sixtus, haberin ulaşmasının ardından: Castel Sant'Angelo’nun toplarının ateşlenmesini emretti. Roma’daki tüm kiliselerde 3 gün boyunca çanlar çaldırıldı. Santa Maria del Popolo’da ayin düzenlendi. Gece boyunca havai fişek gösterileri yapıldı. Venedik’te de şükür ayinleri, devlet törenleri ve sokak şenlikleri düzenlendi.
Tarihçi Giovanni Sagredo, bu ölümü “Hristiyan dünyası için büyük bir şans” olarak tanımladı. Fatih’in ölüm haberi Rodos’ta da bayram havasında karşılandı. Şövalyelerin tarih yazarı Guillaume Caoursin, "Büyük Türk’ün ölümünü doğa bile kutladı" diyerek, aynı günlerde yaşanan depremleri Tanrı'nın işareti olarak yorumladı. Caoursin, Fatih’i “ikinci Muhammed, ikinci Lucifer” olarak tanımlayarak, onun ölümünü şeytanın yenilgisi gibi sundu. Fatih’in zehirlendiğine dair iddiaların merkezinde özel hekimi olan Yahudi kökenli Yakup Paşa (Maestro Jacopo) bulunur. Özellikle Venedik arşivleri, Yakup Paşa’nın Venedik istihbaratı tarafından büyük ödül karşılığında ayartıldığını ve padişahı zehirlediğini kaydeder. Bazı rivayetlere göre, ölümünden sonra Yakup Paşa askerler tarafından linç edilmiştir. Fatih’in ölümü bir süre gizli tutuldu, ancak yeniçeriler Üsküdar’da padişahın naaşını fark edince ayaklandı. Sadrazam Karamanî Mehmed Paşa, Cem Sultan’ı tahta geçirmek isterken yeniçerilerin desteğini alan Şehzade Bayezid Amasya’dan yola çıktı. Sadrazam, bu süreçte isyan eden askerlerce öldürüldü.
Büyük Kartal Lakaplı Padişah Kimdir?
“Büyük Kartal” lakabı Fatih Sultan Mehmet’e aittir. Avrupa’da “Grand Turco” (Büyük Türk), “Turcarum Imperator” (Türklerin İmparatoru) gibi unvanlarla anılan II. Mehmet, yalnızca Osmanlı’nın değil, tüm Orta Çağ Avrupası’nın ezberini bozan bir figürdür. Kartal simgesi, onun kudretini ve stratejik dehasını temsil ederken; lakabı da onu Avrupa'da bir mit haline getirmiştir. İstanbul’un fethi, Balkan seferleri, İtalya’ya yönelen askeri tehditler ve entellektüel vizyonu, bu lakabın arkasındaki tarihi meşruiyeti ortaya koyar.
İtalyanca Büyük Kartal Öldü Ne Demek?
İtalyanca “La Grande Aquila è Morta”, kelime anlamıyla “Büyük Kartal öldü” demektir. Bu cümle, Fatih Sultan Mehmet’in ölümünü duyurmak için Venedik elçisi tarafından kullanılmıştır. Diplomatik bir şifre kadar etkileyici olan bu cümle, dönemin Avrupa monarşilerinde güçlü bir sembolizm içerir: bir devin, bir korkunun, bir çağın sona erdiğinin ilanı…
Büyük Kartal Olayı, Sadece Bir Ölüm Değil, Bir Dönemin Kapanışıydı
“Büyük Kartal Olayı”, Fatih Sultan Mehmet’in vefatının sadece Osmanlı için değil, Avrupa siyaseti, dini kurumları ve halkı için nasıl bir dönüm noktası olduğunu gösterir. Avrupa, İtalya’ya doğru yürüyen bir Osmanlı’yı durduramıyordu. Fatih’in ölümü, planlı mıydı bilinmez ama sadece bir liderin değil, Avrupa'yı titreten bir imparatorluk vizyonunun da duraksadığı andı.
