Türkiye, 2023/24 sezonunda 70 bin 626 ton olan zeytinyağı ihracatını yeni sezonda 50 bin 713 tona düşürdü. Miktardaki bu yüzde 28’lik azalma, küresel fiyatlardaki düşüşle birleşince ihracat geliri de 505 milyon dolardan 252 milyon dolara geriledi. Böylece sektör, bir yıl içinde döviz bazında yüzde 50’ye yakın gelir kaybı yaşadı.
Sofralık zeytin rekor kırdı
Zeytincilik sektörü 2024/25 sezonunda sofralık zeytin ihracatından 255 milyon dolarlık gelir sağlayarak rekor kırdı. Bu rakamla sofralık zeytin, dört yıl aradan sonra zeytinyağını geride bırakarak sektörün döviz lideri oldu. Aynı sezonda prina yağı ihracatı da yüzde 9 artışla 52,3 milyon dolara yükseldi.
Zeytinyağının yüzde 46’sı ABD’ye ihraç edildi
Türkiye, 128 ülke ve gümrüklü bölgeye zeytinyağı ihraç etti. Listenin zirvesinde 20 bin 938 tonla Amerika Birleşik Devletleri yer aldı. Bu ihracattan 94,3 milyon dolar gelir elde edilirken, ABD toplam zeytinyağı ihracatında yüzde 46’lık paya ulaştı. Japonya 22,5 milyon dolarla ikinci sırada yer alırken, Kanada 14,2 milyon dolarla üçüncü sıraya yerleşti. Suudi Arabistan’a yapılan ihracat ise 10,8 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti.
İhracat üretici olmayan ülkelerde tutundu
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Başkanı Emre Uygun, kayıplara rağmen üretici olmayan ülkelerdeki pazar payının büyük oranda korunduğunu ifade etti. Özellikle Avustralya, Kanada ve ABD’ye düzenlenen sektörel ticaret heyetlerinin ihracata pozitif yansıdığını belirtti. Bu üç ülkeye yapılan ihracat yüzde 17 artışla 21 bin 460 tondan 25 bin 202 tona çıktı.
Yanlış kararlar yarayı derinleştirdi
Başkan Uygun, dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına getirilen fon ve kısıtlama kararlarının sektörde ciddi zararlara yol açtığını vurguladı. Bu politikaların Türkiye’yi dünya zeytinyağı pazarında spotçu konumuna düşürdüğünü, ihracatçının prestij kaybettiğini ve yüz milyonlarca dolarlık döviz gelirinden mahrum kalındığını söyledi. Uygun, bu yanlış kararların etkilerinin hâlâ hissedildiğini ve sektörü zayıflattığını belirtti. Çözüm olarak Ticaret Bakanlığı’nın Uzak Ülkeler Stratejisi çerçevesinde zeytinyağı tüketicisi ülkelere daha fazla yoğunlaşılması gerektiğini kaydetti.
Prina ihracatı yüzde 9 arttı
Türkiye’nin 2024/25 sezonunda prina yağı ihracatı ise yüzde 9’luk artışla 48 milyon dolardan 52,3 milyon dolara yükseldi. Türk zeytincilik sektörü 2023/24 sezonunda zeytinyağı, sofralık zeytin ve prina yağı ihracatından 763,5 milyon dolar ihracat geliri karnesine yazarken, 2024/25 sezonunda yüzde 27’lik kayıpla 559,6 milyon dolar dövizi ülkemize kazandırabildi.
