Hazine ve Maliye Bakanlığı, dijital ticaret alanındaki vergi kayıplarını engellemek amacıyla önemli bir denetim süreci başlattı. Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), 2020-2024 yılları arasında sanal POS sistemleri aracılığıyla elde edilen kazançları detaylı biçimde analiz etti. Bu kapsamda yapılan incelemelerde, 4 bin 95 mükellefin toplamda 37 milyar liralık hasılatı vergi dışı bıraktığı ortaya çıkarıldı.
Sanal POS ile Kayıt Dışı Gelir Tespiti
E-ticaretin hızla yaygınlaşmasıyla birlikte dijital ödeme yöntemlerinin kullanımında ciddi artış yaşanırken, bazı kişi ve işletmelerin bu sistemler üzerinden elde ettikleri gelirleri vergiye tabi tutmadığı belirlendi. Gelir İdaresi, ödeme ve elektronik para kuruluşlarından temin ettiği verileri banka kayıtlarıyla karşılaştırarak riskli işlem ve kişi profillerini tespit etti.
Yapılan analizlerde, bazı mükelleflerin hiç vergi kaydının bulunmadığı, bazı mükelleflerin ise ya hiç beyanname vermediği ya da eksik beyanda bulunduğu saptandı. 4 binin üzerindeki bu kişilerin toplamda 37 milyar lirayı bulan gelirlerini kayıt dışı bıraktığı tespit edildi.
Sektörler Mercek Altında
Denetimler, özellikle tekstil ve hazır giyim, bilgisayar sarf malzemeleri, telefon ve aksesuarları ile yazılım geliştirme gibi sektörlerde yoğunlaştı. Bu alanlarda faaliyet gösteren yüzlerce kişi ve işletmenin gelirlerini beyan etmediği belirlendi.
GİB’in ulaştığı veriler arasında en dikkat çeken örneklerden biri, herhangi bir vergi kaydı bulunmayan bir kişinin 2024 yılı içinde sanal POS üzerinden 2 bin 284 işlem gerçekleştirerek 67 milyon lira gelir elde etmesi oldu. Bu kişinin internet üzerinden bilgisayar sarf malzemeleri sattığı, ancak hiçbir vergi beyanında bulunmadığı tespit edildi ve hakkında yasal işlem başlatıldı.
Gönüllü Uyum Süreci Başladı
Gelir İdaresi Başkanlığı, söz konusu kişilere doğrudan ceza uygulamak yerine, önce “gönüllü uyum” ve “izaha davet” süreciyle bilgilendirme yapmayı tercih etti. Bu kapsamda ilk aşamada 561 mükellef sürece dahil edilerek, gelirlerini beyan etmeleri istendi. Beyanlarını düzeltip vergisini ödeyen kişilere daha az ceza uygulanıyor.
Ancak bu çağrılara rağmen gelirlerini gizlemeye devam edenler hakkında doğrudan vergi incelemesi ve cezai işlem süreci başlatılacak.
Bakan Şimşek: “Dijitalleşen Ekonomide Kayıt Dışılıkla Mücadelede Kararlıyız”
Konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, teknolojinin sağladığı veri analiz imkanları sayesinde kayıt dışı ekonomiye karşı mücadelede önemli adımlar attıklarını belirtti. Şimşek, “Sadece sahada değil, dijital ortamda da denetimlerimizi artırıyoruz. Sanal POS ve diğer dijital ödeme sistemleri üzerinden gelir elde eden herkes vergisini ödemek zorunda. Önceliğimiz mükelleflerin gönüllü uyum göstermesi, ancak bu çağrıya kulak asmayanlara yönelik ceza mekanizmaları devreye alınacak,” dedi.
Kayıt Dışılığa Karşı Dijital Mücadele Güçleniyor
Bu gelişme, Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın dijitalleşen ekonomik yapıya uygun denetim stratejileri geliştirdiğini ve kayıt dışı ekonomiyle mücadelede kararlılığını ortaya koyuyor. Sanal POS üzerinden yapılan işlemlerin anlık takibi ve risk analizi ile vergi kayıplarının önlenmesi hedefleniyor. Denetimlerin önümüzdeki dönemde daha geniş kapsamlı bir biçimde devam etmesi bekleniyor.
