1. Dünya Savaşı sonrasında, Mondros Ateşkes Antlaşması'nın imzalanmasıyla birlikte Osmanlı Hükümeti ve İtilaf Devletleri arasında bir anlaşma gerçekleşti. Bu antlaşmanın ardından, İtilaf Devletleri ülkemizi işgal etti ve topraklarımıza giriş yaptı. İstanbul'un işgaliyle sonuçlanan bu sürecin kökenlerine dair detayları bu yazımızda bulabilirsiniz...
İtilaf devletleri hangi antlaşmadan sonra topraklarımızı işgal ettiler?
İstanbul'un Osmanlı'nın merkezi olarak işgali, Mondros Ateşkes Antlaşması'nın imzalanmasının hemen ardından gerçekleşti. İtilaf Devletleri, İstanbul'un stratejik noktalarını kontrol altına alarak işgal etti. Zamanla işgal alanı genişledi ve bütün devlet binaları abluka altına alındı. Bu durum, Osmanlı'nın fiili olarak sona ermesine yol açtı.
İtilaf Devletleri, 1. Dünya Savaşı'nın sona ermesini takiben, 30 Ekim 1918'de Mondros Limanı'nda Limri adasında Mondros Ateşkes Antlaşması'nı imzaladı. Bu antlaşma, Osmanlı Devleti adına Bahriye Nazırı Rauf Bey tarafından imzalandı. Özellikle antlaşmanın 7. ve 24. maddeleri, Osmanlı'nın siyasi egemenliğini ciddi şekilde etkiledi. Mondros Ateşkes Antlaşması'ndan bir hafta sonra İstanbul'u işgal ettiler. İzmir başta olmak üzere Doğu Karadeniz, Batı Anadolu, Rumeli gibi bölgelerde Rumları örgütleyerek Türklere saldırdılar. Aynı zamanda Türkiye'nin Doğu Bölgeleri'nde (Bitlis, Van, Erzurum gibi) Ermenileri örgütleyerek bu bölgeleri 24. maddeye göre işgal ettiler.
İtilaf Devletleri'nin İstanbul'u işgal etmelerine neden olan gelişme nedir?
Dünya Savaşı yıllarında, İstanbul, İtilaf Devletleri için askeri bir hedef haline geldi. Hava saldırılarıyla psikolojik baskı oluşturarak, Osmanlı'nın acilen barış masasına oturmasını amaçladılar. Bunun sonucunda Ateşkes görüşmeleri 1918'de gerçekleşti ve Mondros Ateşkes Antlaşması'nı beraberinde getirdi. Bu antlaşma, İstanbul'un işgal edilmesine yol açan bir sürecin başlangıcıydı. Antlaşmanın 7. maddesi, İtilaf Devleti'nin kendi güvenliğini tehdit gördüğü herhangi bir noktayı işgal etme hakkını içeriyordu. Bu doğrultuda İstanbul, toplamda iki kez (13 Kasım 1918 ve 16 Mart 1920) işgal edildi.
İtilaf Devletleri'nin İstanbul'u işgal etmesine neden olan olaylar nelerdir?
İstanbul'un işgaline yol açan olaylar farklı sebeplere dayanıyordu. 1. Dünya Savaşı yıllarında, İstanbul'un başkent olması ve stratejik önemi, İtilaf Devletleri için işgalin temel sebeplerinden biriydi. Ayrıca Türk ordusunun Suriye cephesinde savaşması, İstanbul'un işgal edilerek psikolojik baskı uygulanmasına neden oldu. İtilaf
Devletleri'nin kesin işgal kararı almasına yol açan olaylar şunlardır:
- Mebusan Meclisi'nde alınan Misak-ı Milli kararları, İtilaf Devletleri'nin tepkisini çekti ve bu durum İstanbul'un işgalini hızlandırdı.
- Kurtuluş Savaşı'nda Misak-ı Milli kararları, bağımsızlık yolunda bir itici güç oldu.
- Alınan bu kararların ardından İngiliz askerleri, öncelikle 16 Mart 1920'de Mızıka Karakolu'nu bastı ve bazı Türk askerlerini şehit etti. Daha sonra Meclisi basarak bazı milletvekillerini tutuklayıp sürgüne gönderdi.
İtilaf Devletleri'nin işgaline karşı Türk halkının tepkisi nasıldı?
İtilaf Devletleri işgali sonrasında, Türk halkının tepkisini engellemek ve kendilerini savunmak amacıyla bir bildiri yayınladı. Bu bildiride işgalin geçici olduğu ve padişah ile halifeyi korumak amacıyla gerçekleştiği belirtildi.
Ancak Türk halkı, bu olaylara karşı sessiz kaldı. İtalya gibi ülkeler de bu durumu şaşkınlıkla karşıladı. İşgal sonrasında gecenin ilerleyen saatlerinde kırk kadar milliyetçi tutuklandı, fakat Türkler işgale karşı bir direniş göstermedi. Basın da bu duruma tepkisiz kaldı.
İtilaf Devletleri'nin işgal ettiği topraklar şunlardı:
- İstanbul
- Çanakkale
- Musul
- Batum
- Antep
- Konya
- Maraş
- Samsun
- Bilecik
- Merzifon
- Urla
- Kars
Trakya'daki demiryolunun önemli istasyonları,Dörtyol, Mersin, Adana ve Afyon istasyonları İzmir ve çevresi nedenleri İtilaf Devletleri'nin işgali, Anadolu'da Milli Mücadele'nin başlamasına neden oldu.
