İzmir Büyükşehir Belediyesi, engelli yurttaşların sosyal, kültürel ve ekonomik yaşama tam katılımını sağlamak amacıyla erişilebilir, kapsayıcı ve hak temelli hizmetlerini sürdürüyor. Sosyal Hizmetler Dairesi Başkanlığı bünyesinde çalışan Engelli Çalışmaları Şube Müdürlüğü, engelliler ve bakım verenlerine yönelik geniş çaplı hizmetlerle kentte birlikte yaşam kültürünü güçlendiriyor.
İlk yerel eylem planı
İzmir Büyükşehir Belediyesi, Engelli Hizmetlerine Yönelik İzmir Yaklaşımı ve Eylem Planı’nı hayata geçirdi. Yedi ana amaç, 22 hedef ve 90 faaliyeti kapsayan plan; akademisyenler, sivil toplum kuruluşları ve engelli bireylerin katılımıyla hazırlandı. Erişilebilirlikten eğitime, istihdamdan sosyal yaşama kadar birçok başlıkta kentin dönüşümüne yön verecek bu plan, tüm engel gruplarını kapsayan ilk yerel politika belgesi olma özelliğini taşıyor.
Hizmet merkezleri artırılıyor
Konak’tan Limontepe’ye, İnciraltı’ndan Örnekköy’e kadar kent genelindeki merkezlerde engelli bireylere ve ailelerine sosyal rehabilitasyon, atölye çalışmaları, ebeveyn eğitimi, destekli istihdam, ayrımcılıkla mücadele ve toplumsal farkındalık gibi alanlarda hizmet sunuluyor. Bu merkezlerde ayrıca engelli kadın sağlığı, izcilik ve engelli öğrencilerin topluma entegrasyonuna yönelik eğitimler de düzenleniyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından kurulan Türk İşaret Dili Birimi, işitme engelli bireylerin kamu kurumlarından özel sektöre kadar her alanda iletişim kurmalarını destekliyor. İşaret dili tercümanları aracılığıyla sunulan bu hizmet, eşit erişimi güçlendiriyor.
Destekli İstihdam Ofisi faaliyette
Nöroçeşitli ve zihinsel engelli bireylerin iş gücüne katılımını artırmak amacıyla kurulan Destekli İstihdam Ofisi, Türkiye’de bir belediye tarafından kurulan ilk ofis olma özelliğini taşıyor. Yaklaşık üç ay süren İŞ-İN eğitim programıyla iş arama, özgeçmiş hazırlama, kurumsal iletişim gibi beceriler kazandırılıyor. Pek çok birey bu program sayesinde farklı sektörlerde istihdam edildi.
Engelli erişimine uygun
Engelli İzmirim Kartı ve Engelli Refakatçi Kartı uygulamaları ile engelli yurttaşlar ve refakatçileri toplu ulaşımdan ücretsiz faydalanıyor. Belediye otobüs filosunun büyük çoğunluğu engelli erişimine uygun hale getirilirken, kent genelinde tekerlekli sandalye bakım istasyonları da hizmet veriyor.
Kırmızı Bayrak uygulaması
2013 yılında düzenlenen Engelsizmir Kongresi’nin ardından hayata geçirilen Kırmızı Bayrak uygulaması ile engellilerin erişimine uygun kamuya açık mekanlar ve ulaşım araçları özel olarak işaretleniyor. Bugüne kadar 95 kuruma bu bayrak verildi. Erişilebilirlik artık yalnızca bir zorunluluk değil, görünür bir kalite göstergesi olarak öne çıkıyor. Selçuk Pamucak’tan Çeşme Ilıca’ya kadar birçok plajda denize iniş rampaları oluşturularak fiziksel engelli bireylerin denize ulaşımı sağlandı. Menderes Belediyesi Sunal Tülbentçi Parkı, Kırmızı Bayrak verilen ilk plaj işletmesi oldu.
Medikal malzeme desteği
İzmir Büyükşehir Belediyesi, 2025 yılında engelli bireylerin yaşamını kolaylaştırmak için 77 bin 859 medikal malzeme dağıttı. Akülü ve manuel tekerlekli sandalyeden hasta bezi ve yataklara kadar geniş bir yelpazede sunulan bu destek, ihtiyaç sahibi ailelerin yükünü hafifletiyor.
Afet bilinci kazandırılıyor
Afet İşleri Dairesi koordinasyonunda yürütülen Kapsayıcı Afet Bilinci Eğitim Projesi, görme, işitme ve ortopedik engellilere afet öncesi ve sonrası için güvenli hareket yöntemleri kazandırmayı amaçlıyor. Muhtarlar ve STK’larla iş birliği içinde engelli veri tabanı oluşturulması da bu sürecin önemli ayağı.
İnteraktif öğrenme ve deneyim alanı
Örnekköy ve Limontepe’deki Farkındalık Merkezlerinde engeli olmayan bireylere yönelik hazırlanan interaktif eğitimlerle farklı engel türlerine dair deneyim alanları sunuluyor. 2025 yılı içinde bu eğitimlerden 7 bin 200 kişi yararlandı.
Otizm Etkinlik Merkezi
Karşıyaka’da faaliyete geçecek olan Otizm Etkinlik Merkezi, otizmli bireylerin sosyal etkinliklere katılımını desteklemenin yanı sıra ailelerin bakım yükünü paylaşacak. Kısa süreli bakım ve terapi temelli hizmet sunacak olan merkez, aile destek politikalarının önemli bir halkası olacak.
Uğur böceği sembolü
3 Aralık Dünya Engelliler Günü’nün logosu olarak belirlenen uğur böceği, görünür ve görünmeyen engellerin çeşitliliğini simgeliyor. Üzerindeki her renk, farklı bir ihtiyacı ve deneyimi anlatıyor: mor fiziksel farkındalığı, turuncu nöroçeşitliliği, yeşil ruhsal sağlığı, mavi duygusal farkları, sarı ise kronik ya da geçici durumları ifade ediyor. Bu sembol, İzmir’in eşitlik ve kapsayıcılık vizyonunun da bir yansıması.
