Kültürel mirası ve sıra dışı öyküsüyle tarih sayfalarında özel bir yeri olan Şakir Paşa Ailesi, yeni bir yapımla hafızalarda tazeleniyor. Ailenin edebiyat dünyasına armağan ettiği Halikarnas Balıkçısı kadar, bu soyadının ardındaki güçlü figür Mehmed Şakir Paşa’nın yaşamı da dikkat çekiyor.
Şakir Paşa Ailesi, NOW TV Dizisiyle Yeniden Gündemde
Cumhuriyet'in ilk yıllarında sanat ve kültür hayatına damgasını vuran Şakir Paşa Ailesi, NOW TV’de yayınlanan yeni bir diziyle bir kez daha gündeme geldi. Osmanlı'nın son dönem paşalarından Mehmet Şakir Paşa'nın çocukları ve torunları, bugün hâlâ sanat dünyasında anılan önemli isimlerden oluşuyor.
Halikarnas Balıkçısı’ndan Modern Resme
Mehmet Şakir Paşa’nın oğlu Cevat Şakir Kabaağaçlı, edebiyat dünyasında "Halikarnas Balıkçısı" adıyla tanınan önemli bir şair ve yazar olarak öne çıkıyor. Kızlarından Fahrünnisa Zeid, modern Türk resminin öncülerinden biri olarak uluslararası alanda tanınırken, diğer kızı Aliye Berger ise gravür sanatının Türkiye’deki en önemli temsilcilerinden biri oldu.
Elmalı Türkmenlerinden Büyükada’ya Uzanan Soy Hikâyesi
Aslen Elmalı Türkmen aşiretinden olan Şakir Paşa, Afyonkarahisar’ın Kabaağaç bölgesine yerleşilmesiyle birlikte Kabaağaçlı soyadını aldı. Osmanlı ordusunda subay olarak görev yapan Paşa, abisi Ahmed Cevat Paşa ile birlikte Harp Akademisi’nden mezun olarak önemli askerî görevlerde bulundu. Girit’te görev yaptığı sırada tanıştığı Sare İsmet Hanım ile evliliğinden altı çocuğu dünyaya geldi.
Paşalık, Diplomasi ve Büyükada Günleri
Şakir Paşa’nın kardeşi Ahmed Cevat Paşa, II. Abdülhamid döneminde sadrazamlık görevini yürüttü. Şakir Paşa ise diplomatik görevle Atina’ya büyükelçi olarak atandı. Ancak kardeşinin sürgünle sonuçlanan siyasi kariyeri, Şakir Paşa’yı da etkiledi. Görevlerinden çekilerek Büyükada’daki köşke yerleşti ve hayatını kitap yazmaya adadı.
Trajik Bir Gece: Baba ile Oğul Arasında Kan Döküldü
1914 yılının Haziran ayında, Paşa Afyon’daki çiftliğini görmek üzere oğulları Cevat ve Suat’la birlikte yola çıktı. Ancak burada 28 yaşındaki oğlu Cevat ile yaşanan şiddetli bir tartışma sonucunda Şakir Paşa, kendi oğlunun tabancasından çıkan kurşunlarla yaşamını yitirdi. Cevat Şakir, bu olayın ardından 14 yıl hapis cezasına çarptırıldı, yedi yıl sonra tahliye edildi.
Yasak Aşk İddiası Gündeme Gelmişti
Söz konusu cinayetin sebebine dair en ciddi iddialardan birini gazeteci ve tarihçi Murat Bardakçı ortaya atmıştı. Bardakçı, Paşa’nın gelini, yani Cevat Şakir’in İtalyan eşi Aniesi ile ilişki yaşadığını ileri sürdü. Bu durumun baba-oğul arasında büyük bir gerilime neden olduğunu belirten Bardakçı, "Bu yasak aşk, trajik bir cinayetle sonuçlandı" diye yazmıştı.
Cevat Şakir’in Bodrum Sürgünü
Hapisten çıktıktan sonra 1925 yılında yeniden siyasi nedenlerle tutuklanan Cevat Şakir, sürgün yeri olarak Bodrum’a gönderildi. Hayatının geri kalanını burada geçiren ve eserlerini bu sahil kasabasında kaleme alan Halikarnas Balıkçısı, Bodrum’un bugünkü kültürel kimliğini oluşturan isimlerin başında geldi. Ölümünün ardından Bodrum’a hâkim bir tepeye defnedildi.
Ailenin Sanatla Bütünleşen Üyeleri
Füreya Koral: Seramik Sanatının Öncüsü
Şakir Paşa’nın torunu, Hakiye Hanım’ın kızı olan Füreya Koral, Türkiye’nin ilk kadın seramik sanatçısı olarak tarihe geçti. Fransız okulunda eğitim aldı, ünlü İstiklal Mahkemesi üyesi Kılıç Ali ile evlenerek Ankara’ya taşındı. Seramikle İsviçre’de tedavi amaçlı bulunduğu sırada tanıştı ve bu sanat dalında büyük başarılara imza attı.
Aliye Berger: Aşkı ve Acıyı Sanata Dönüştüren Kadın
Paşa’nın en küçük kızı Aliye Berger, 23 yıllık birliktelik sonrası evlendiği Karl Berger’in kısa süre sonra vefatıyla büyük bir sarsıntı yaşadı. Bu travmayı atlatmak için yöneldiği sanat, onu yağlıboya, desen ve gravür alanlarında Türkiye’nin en saygın isimlerinden biri haline getirdi. Berger, "Aşkla yaşadım, ne yarattımsa aşkla ve sevgiyle yarattım" diyerek sanatına olan tutkusunu dile getirmişti.
Fahrünnisa Zeid: Modern Türk Resminin Ustası
1901 yılında Büyükada’da doğan Fahrünnisa Zeid, yazar İzzet Melih Devrim ile yaptığı evlilikten sonra Irak Prensi Zeyd ile ikinci evliliğini gerçekleştirdi. Çok sayıda uluslararası sergiye imza atan Zeid, modern Türk resminin en önemli ustaları arasında yer aldı.
Nejad ve Şirin Devrim: Sanat Ailesinin İkinci Kuşağı
Fahrünnisa Zeid’in oğlu Nejad Devrim, Türkiye’nin ilk soyut ressamı olarak anılırken, kız kardeşi Şirin Devrim ise tiyatro alanında başarılar elde etti. Yale Üniversitesi mezunu olan Şirin Devrim, hem Türkiye’de hem de ABD’de sahne aldı. Annesinin ve ailesinin hikâyesini "A Turkish Tapestry" adlı kitabında anlattı. Bu eser daha sonra Türkçeye "Şakir Paşa Ailesi – Harika Çılgınlar" adıyla çevrildi.
