Günümüzde teknolojinin hızla ilerlemesiyle birlikte, pek çok cihazın doğru ve güvenilir sonuçlar vermesi için kalibre edilmesi gerekmektedir. Ancak, pek çok kullanıcı için Kalibrasyon nedir, ne işe yarar? Kalibrasyon nasıl yapılır? gibi temel sorular hala bir muamma. Merak edenler için detayları derledik. Detaylar haberimizde yer alıyor...
Kalibrasyon nedir, ne işe yarar?
Kalibrasyon, doğru ölçümler elde etmek için yapılan işlem veya uygulamadır. Bir ölçüm cihazının doğru ölçüm yapabilmesi için yapılan bu işleme kalibrasyon denir. Ölçüm aletleri çeşitli alanlarda kullanılabilecek basit cetvellerden, termometrelere, terazilere ve hatta uzay araştırmalarında kullanılan karmaşık ekipmanlara kadar geniş bir yelpazeye sahip olabilir.
Kalibrasyon, belirli bir ölçüm yapabilen cihazlara verilen isimdir. Bu cihazlar, belirlenen periyotlarla çeşitli testlere tabi tutularak hassas sapmaları ortaya çıkarılır ve düzeltilir. Bu süreç, ölçüm aletinin doğru sonuçlar vermesini sağlar. Kalibrasyonun önemi, çeşitli sektörlerde doğru ölçümler elde etmek için vazgeçilmezdir.
Kalibrasyon işlemi, bir ölçüm aletinin doğru sonuçlar verecek şekilde ayarlanması değil, aksine ölçü aletinin hatasını kestirmeye ve belirli bir skalanın işaretlerine değerler verilmesine olanak sağlar.
Kalibrasyon işlemi sonucunda elde edilen veriler, kalibrasyon sertifikası veya raporu adı verilen belgelerle kaydedilir. Bu belgeler, ölçüm aletinin markası, modeli, seri numarası ve sapma büyüklüğü gibi bilgileri içerir. Ayrıca, belgelerin izlenebilirliğini sağlamak için rapor veya sertifika numaraları da bulunur.
Kalibrasyon süreci, ölçüm aletinin hata miktarını belirlemek için kendisinden daha yüksek doğrulukta bir referans cihaz kullanır. Bu referans cihazlar ulusal veya uluslararası temel referanslara izlenebilir olmalıdır.
Ölçüm aletleri zamanla yaşlanır ve kullanım şartlarına bağlı olarak etkilenirler. Bu nedenle, belirli periyotlarla kalibrasyonun tekrarlanması önemlidir. Kalibrasyonun tekrarlanma periyodu, cihazın özellikleri ve kullanım koşulları dikkate alınarak belirlenmelidir.
Kalibrasyonun işletmeler için önemli olmasının nedeni, doğru ölçüm yapma ihtiyacının yanı sıra, kalite yönetim sistemlerinin bir gereksinimi olmasıdır. Bir işletme içinde bir büyüklüğü ölçme ihtiyacı varsa, kullanılan ölçüm aletinin doğruluğunu belirlemek ve doğru sonuçlar elde etmek için kalibrasyon işlemi kaçınılmazdır.
Kalibrasyon nasıl yapılır?
Kalibrasyon, çeşitli standartlara göre yapılan ve ölçüm cihazlarının doğruluğunu sağlayan bir işlemdir. Önceden kalibre edilmiş ve kesin doğruluğa sahip sistemler kullanılarak yapılan bu işlem, uzunluk, açı ve sıcaklık gibi ölçümlerin doğru bir şekilde tamamlanmasını sağlar.
Kalibrasyon işlemi, çeşitli standartlara göre yapılır. Özellikle ISO 9001 standardı gereğince, ölçme işlemlerinin doğruluğundan emin olabilmek için cihazların düzenli olarak kalibre edilmesi ve ölçüm süreçlerinin rutinleştirilmesi önemlidir.
Kalibrasyonun Temel Amacı: Ölçü birimi üzerinden matematiksel ve fiziksel olarak doğru sonuçlar elde edilmesi gereklidir. Kalibrasyon yapılmamış bir cihazla yapılan ölçümler, sadece varsayımlara dayanır ve doğru sonuçlar sağlamaz. Bu nedenle, en doğru sonuçları elde etmek için kalibre edilmiş cihazlar kullanılmalıdır.
Ne Zaman Kalibrasyon Gereklidir?: Cihazın hiç kullanılmamış olması, kullanma talimatına uygun kullanılmaması, fonksiyon arızaları oluşması, belirlenen periyotlarla bakımının yapılmaması, ayar mekanizmalarına müdahale edilmesi veya sonuçlara şüphe duyulması durumlarında kalibrasyon gereklidir. Bu işlem, cihazın kullanım ömrünü uzatır ve maliyetleri azaltır.
Kalibrasyon Çeşitleri: Mekanik, basınç, boyutsal, terazi, devir, sıcaklık gibi çeşitli kalibrasyon türleri bulunmaktadır. Üretilen cihazların kullanım amaçlarına göre farklı kalibrasyon yöntemleri uygulanır. Örneğin, tansiyon aletleri sadece basınç kalibrasyonu gerektirirken, pH metreleri hem basınç hem de sıcaklık kalibrasyonuna ihtiyaç duyabilir.
Her türlü ölçüm cihazının belirli periyotlarla kalibre edilmesi önemlidir. Bu, üretim maliyetlerini düşürür ve ürün kalitesini arttırır. Kalibrasyon, doğru ölçümler yapabilmek ve güvenilir sonuçlar elde etmek için temel bir gerekliliktir.
