Kokina çiçeği, yeni yıl yaklaşırken umut, bereket ve dileklerin sembolü olarak raflarda yerini almaya başladı. El emeğiyle hazırlanan bu geleneksel süs bitkisi, kökeni eski İstanbul Rum kültürüne dayanan anlamlı bir yılbaşı klasiği.
Kokina Çiçeği nedir?
Kokina, özellikle yılbaşı döneminde vitrinleri süsleyen, kırmızı meyveleriyle dikkat çeken geleneksel bir süs bitkisidir. “Kokina” kelimesi, kökenini Yunancadan alır ve "kırmızı" anlamına gelen kokkino sözcüğünden türemiştir. Aslında bu bitki, doğal hâliyle tek parça bir bitki değildir; yeşil dikenli yaprakları olan Ruscus aculeatus bitkisi ile üzerine tel iğneyle sabitlenen kırmızı “silcan” meyvelerinin birleşiminden oluşan yapay bir bütünlüktür. Bu nedenle her kokina demeti aslında özenle elde hazırlanır.
Ne zaman alınır?
Kokina çiçeği, yılın belli bir dönemine özgü olarak, genellikle Aralık ayının ortalarından itibaren çiçekçilerde ve sokak satıcılarında yerini almaya başlar. En çok rağbet gördüğü dönem ise yeni yıl öncesindeki haftalardır. İstanbul başta olmak üzere pek çok şehirde kokina, yılbaşı ruhunun adeta sembolü hâline gelmiştir. Yeni yılı evde karşılamayı planlayanlar ya da sevdiklerine şans dilemek isteyenler tarafından özellikle yılbaşı haftası alınır. Kırmızı ve yeşilin uyumu, hem dekoratif hem de geleneksel anlamıyla bu dönemde tercih edilmesinin başlıca sebebidir.
Kokina hakkındaki rivayetler
Kokina çiçeğine dair en bilinen ve yaygın rivayet, onun bir şans ve dilek bitkisi olduğudur. Halk arasında anlatılanlara göre; eğer bir kişi yılbaşında aldığı kokinayı bir sonraki yılbaşına kadar bozulmadan, meyveleri çürümeden saklayabilirse, o yıl büyük bir dileğine kavuşur — bu dilek genellikle “ev sahibi olmak” olarak ifade edilir. Bu inanç, kokinanın sadece görsel değil, duygusal bir anlam da taşımasını sağlar.
Aynı zamanda bazı rivayetlere göre kokina, evde negatif enerjiyi uzaklaştırır, bereket getirir ve huzuru artırır. Bu nedenle yıl boyunca evin bir köşesinde saklanan kokinalar, aynı zamanda manevi bir tılsım gibi değerlendirilir.
Kültürel ve sembolik değeri
Kokina, özellikle İstanbul’daki eski Rum mahallelerinde yeni yılın vazgeçilmez bir simgesidir. Zamanla bu gelenek Türk kültürüne de yayılmış, her kesimden insanın ortak yeni yıl alışkanlıkları arasında yerini almıştır. Kokinanın kırmızı meyveleri bereketi, aşkı ve tutkuyu, yeşil yaprakları ise yaşamı, sağlığı ve umudu temsil eder. Bu yönüyle kokina, yılın başlangıcına dair umutları simgeleyen güçlü bir kültürel motiftir.
Elde hazırlanan bir gelenek
Kokina, doğada bu haliyle yetişmediği için her biri el emeğiyle hazırlanır. Kırmızı meyveler dikenli yeşil gövdeye tek tek sabitlenir. Bu sabırlı ve dikkat gerektiren süreç, kokinanın değerini daha da artırır. Sadece çiçek değil, aynı zamanda geleneksel bir zanaat ürünü olarak da görülür.
