Türkiye, çekirdeksiz kuru üzüm, kuru kayısı ve kuru incir ihracatında dünya liderliğini 2025’te de sürdürdü. Ancak sektör, iklim krizinin sert etkileriyle karşı karşıya kaldı. Rekolte kayıplarına rağmen 1,7 milyar dolarlık ihracat rakamına ulaşıldı. İzmir’de Swissotel’de düzenlenen Kuru Meyve Sektörü Yıllık Değerlendirme Toplantısı'nda konuşan Ege İhracatçı Birlikleri Sürdürülebilirlik ve Organik Ürünler Koordinatörü, Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Mehmet Ali Işık, son üç yıldır iklim krizinin üretimde ciddi daralmalara yol açtığını belirtti.
Bir risk yönetimi gerekiyor
Başkan Işık, kuru kayısı üretiminde 100 bin tonluk rekoltenin bu sezon sadece 5 bin tona kadar düştüğünü açıkladı. Kuru üzümde üretim 320 bin tondan 165 bin tona, incirde ise 90 bin tondan 70 bin tona geriledi. Ürünlerdeki verim kaybının ithalatçılarda tedirginlik yarattığını vurgulayan Işık, bu tabloya karşı ülke çapında kapsamlı bir risk yönetimi gerektiğini dile getirdi.
Bakan Yumaklı Aydın'a gidecek
Geçtiğimiz ay Güney Afrika’da düzenlenen Uluslararası Çekirdeksiz Kuru Üzüm Üretici Ülkeler Konferansına katıldıklarını hatırlatan Işık, bu ülkede Ar-Ge yatırımlarıyla hasadın kademeli hale getirildiğini ve farklı üzüm türleriyle pazara esnek giriş sağlandığını aktardı. Türkiye’de de benzer bir dönüşüm için kamu, üniversite ve özel sektörün iş birliği içinde çalışması gerektiğini belirten Işık, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı ile Aydın’da kuru incir özelinde proje geliştirmek üzere görüşeceklerini ifade etti.
Tüm üretim altyapısını uygun hale getirmeliyiz
Kuru meyve kalitesini artırmak adına 2025 yılında bin 400 ton aflatoksinli ve küflü kuru incir ihracatçılar tarafından imha edildi. Bu uygulamanın dünyada bir benzeri bulunmadığını vurgulayan Mehmet Ali Işık, bu kalite hamlesi sayesinde Uluslararası Kuru ve Kabuklu Meyveler Kongresi’nden “Sürdürülebilirlikte Mükemmellik Ödülü” alındığını açıkladı. Toplantıda, yeşil mutabakat kaynaklarına erişimin devlet desteği olmadan mümkün olmayacağı vurgulandı. Işık, üniversitelerin aktif katılım göstermemesi durumunda projelerin sonuçsuz kalacağını belirterek, sektörün tüm paydaşlarını koordineli çalışmaya davet etti.
Sektörün farklı başlıkları ele alındı
Toplantının üç ayrı oturumunda sektörün farklı başlıkları derinlemesine ele alındı:
Kuru Meyvelerde Gıda Güvenliği: Ticaret Bakanlığı, Tarım Bakanlığı ve uluslararası temsilcilerden uzmanlar, güvenli üretim zincirine yönelik değerlendirmelerde bulundu.
Kuru İncir Değer Zinciri: İncir Araştırma Enstitüsü, Ekolojik Tarım Derneği ve Aydın Tarım İl Müdürlüğü yetkilileri, üretimden ihracata izlenecek stratejileri paylaştı.
Kuru Üzüm ve Kuru Kayısı Değer Zinciri: Üniversiteler ve araştırma enstitülerinden temsilciler, değer artırıcı yöntemleri gündeme taşıdı.