Kadınların iş yaşamında yaşadığı fizyolojik zorluklar, giderek daha fazla gündeme gelirken, “regl izni” uygulaması hem Türkiye’de hem dünyada tartışma konusu olmaya devam ediyor. Peki, Regl izni nedir? Türkiye'de regl izni var mı?
Regl izni nedir?
Regl izni, kadın çalışanların adet dönemlerinde yaşadıkları fiziksel ve psikolojik semptomlar nedeniyle iş yerinden kısa süreli izinli sayılmalarını sağlayan bir uygulamadır. Bu izin, kadınların sağlık durumlarını gözeterek iş yaşamında daha verimli ve sağlıklı kalmalarını amaçlar. Regl döneminde bazı kadınlar, yoğun ağrı, halsizlik ve konsantrasyon kaybı gibi belirtiler yaşayabilir. Bu da günlük iş performansını olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle bazı ülkelerde, kadın çalışanlara bu dönem için özel izin hakkı tanınmaktadır.
Türkiye’de regl izni var mı?
Türkiye’de regl izniyle ilgili hâlihazırda yürürlükte olan bir yasal düzenleme bulunmamaktadır. Yani kadın çalışanların regl dönemlerinde izin alma hakları mevzuatla garanti altına alınmış değildir. Ancak bazı belediyeler, kamu kurumları ve özel sektör şirketleri, kendi inisiyatifleri doğrultusunda kadın çalışanlara regl izni hakkı tanımaktadır.
Bu kapsamdaki en dikkat çekici örneklerden biri, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi ile Tüm Bel-Sen arasında imzalanan toplu iş sözleşmesidir. Bu sözleşmeyle kadın çalışanlara ayda bir gün regl izni verilmesi kararlaştırılmıştır. Benzer uygulamalar, bazı özel sektör firmaları ve sendikalar tarafından da desteklenmektedir. Ancak bu uygulamalar, tüm Türkiye genelinde geçerli yasal bir hak değil, kurumsal tercihlerle sınırlıdır.
Regl izni hangi ülkelerde var?
Dünya genelinde regl izni uygulaması özellikle Asya ülkelerinde yaygınlaşmış, son yıllarda ise bazı Avrupa ülkeleri de bu konuda yasal adımlar atmıştır. İlk kez 1920’lerde Sovyetler Birliği’nde uygulamaya giren regl izni, zaman içinde çeşitli nedenlerle kaldırılmış olsa da, günümüzde birçok ülke bu hakkı yeniden tanımıştır.
- Japonya, 1947 yılında çıkardığı yasa ile kadın çalışanlara “Seiri Kyuka” adı altında regl dönemlerinde izin hakkı tanımıştır.
- Endonezya, 1948’den bu yana kadınlara iki gün regl izni hakkı sunmaktadır.
- Güney Kore, 2001 yılında yasalaştırdığı uygulamayla kadınlara ayda bir gün regl izni vermektedir.
- Tayvan, 2013’te kadın çalışanlara yılda üç güne kadar adet izni hakkı sağlamıştır.
- Zambiya, 2015’te regl iznini “Anne Günü” olarak adlandırmış ve kadınlara ayda bir gün ücretli izin hakkı tanımıştır.
- Vietnam, 2020 yılında üç gün ücretli regl iznini yasallaştırmıştır.
- İspanya, 2023 yılında bu hakkı yasalaştırarak regl izni sağlayan ilk Avrupa ülkesi olmuştur.
- İtalya da benzer bir uygulamayı deneme aşamasına almış ve kadınlara üç güne kadar ücretli izin hakkı tanımıştır.
Regl izni ücretli mi?
Regl izninin ücretli olup olmaması, ülkelere ve kurumsal politikalara göre değişiklik göstermektedir. Örneğin; Japonya, Endonezya, Tayvan ve Vietnam gibi ülkelerde regl izni ücretli izin kapsamında uygulanmaktadır. Ancak bazı ülkelerde bu izin, işverenin kararına göre ücretsiz olarak da verilebilmektedir.
Türkiye’de ise regl izni ile ilgili yasal bir düzenleme bulunmadığı için, ücretli ya da ücretsiz olması tamamen işveren politikasına bağlıdır. Bazı iş yerleri bu izni ücretli sayarken, bazıları ise maaştan kesinti yapabilmektedir.
Kamu çalışanları için regl izni var mı?
Türkiye’de kamu sektöründe çalışan kadın memurlar için regl izniyle ilgili özel bir madde yer almamaktadır. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, kadın memurlara doğum ve süt izni gibi haklar tanırken, regl izniyle ilgili herhangi bir düzenleme içermemektedir. Ancak bazı kamu kurumları, kurum içi kararlarla kadın çalışanlara regl izni tanıyabilmektedir. Bu durum, kurumdan kuruma farklılık göstermektedir ve yasal bir zorunluluk teşkil etmemektedir.
