Anayasa Mahkemesi (AYM), kamuoyunda “çakarlı araç” olarak bilinen yetkisiz ışıklı ve sesli uyarı cihazlarının kullanımına ilişkin önemli bir karara imza attı. Yüksek Mahkeme, söz konusu uygulamaya yönelik idari para cezalarını düzenleyen hükmü iptal etti. Karar, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Yetkisiz Çakar Kullanımında Sorumluluk Yeniden Tanımlandı
AYM kararında, çakar kullanımına ilişkin ihlalin bizzat sürücü tarafından gerçekleştirilmesi halinde ceza uygulanabileceği vurgulandı. Ancak ihlalden haberi olmayan araç sahiplerine, yalnızca araç sahibi olmaları nedeniyle otomatik olarak ceza kesilemeyeceği hükme bağlandı. Böylece cezai sorumluluğun sınırları netleştirildi.
Başvuru Tokat 2’nci Sulh Ceza Hakimliği’nden Geldi
İnceleme süreci, Tokat 2’nci Sulh Ceza Hakimliği’nin itirazı üzerine başlatıldı. Başvuruda, Karayolları Trafik Kanunu’nda yer alan; plaka, ışık, renk, sembol, şekil ve yazı gibi zorunlu işaretler ile yetkisiz ışıklı ve sesli uyarı cihazlarının kullanımına ilişkin düzenlemeler mercek altına alındı.
Suçun Şahsiliği İlkesine Vurgu Yapıldı
Başvuruda, Anayasa’da güvence altına alınan suçun şahsiliği ilkesine aykırılık iddiası dile getirildi. Araç sahibinin, işlemediği bir fiil nedeniyle cezalandırılamayacağı, cezai sorumluluğun yalnızca ihlali gerçekleştiren kişiyle sınırlı olması gerektiği savunuldu.
AYM: Araç Sahibi ile İhlal Arasında Doğrudan Bağ Kurulamaz
Anayasa Mahkemesi, ceza uygulanabilmesi için hukuka aykırı eylemin kanunda açık şekilde tanımlanması ve ilgili kişi tarafından işlendiğinin ispatlanması gerektiğini belirtti. Araç sahibi olmak ile yetkisiz çakar kullanımının doğrudan ilişkilendirilemeyeceğine dikkat çekildi.
Düzenleme Anayasa’ya Aykırı Bulundu
Yüksek Mahkeme, söz konusu kuralın Anayasa’nın 2’nci maddesinde yer alan hukuk devleti ilkesi ile 38’inci maddesinde düzenlenen ceza sorumluluğunun şahsiliği ilkesine aykırı olduğuna hükmetti. Bu gerekçeyle ilgili düzenlemenin iptaline karar verildi.
Karar Yürürlüğe Girdi, Emsal Niteliği Taşıyor
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren karar, yetkisiz çakar kullanımına ilişkin idari para cezalarında yeni bir dönemin kapısını araladı. Karar, trafik cezalarında sorumluluğun kime ait olduğu konusunda emsal teşkil edecek nitelikte değerlendiriliyor.
