Türkiye’de her gün yaklaşık 300 kişi, sigaraya bağlı hastalıklar nedeniyle hayatını kaybediyor. Sağlık Bakanlığı ve çeşitli sivil toplum kuruluşlarının verilerine göre, sigara artık bireysel bir alışkanlıktan öte, toplumsal bir sağlık krizi haline gelmiş durumda.
Küresel Bir Tehdit: Her Yıl 8 Milyon Kayıp
Sigara bağımlılığı, dünya genelinde yılda yaklaşık 8 milyon insanın ölümüne neden oluyor. Türkiye ise bu küresel sağlık krizinden en çok etkilenen ülkelerden biri. Uzmanlar, tütün ürünlerinin neden olduğu ölümlerin tamamının önlenebilir nedenler olduğunu vurguluyor. Her gün 300 kişinin kaybı, toplumsal açıdan büyük bir trajediye işaret ediyor.
Elektronik Sigaralar: Yeni Tehdit, Eski Bağımlılık
Sigaranın zararlarını fark ederek elektronik sigaraya yönelen kullanıcılar, sanılanın aksine daha sağlıklı bir tercihte bulunmuyor. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Cerrahisi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve Yeşilay Bilim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Volkan Kara, elektronik sigaranın da içinde nikotin barındırdığını ve akciğerlere ciddi zararlar verdiğini belirtiyor.
“Elektronik sigaralarda likit ısıtılarak gaz haline getiriliyor ve bu gazın içinde nikotin dahil pek çok zararlı madde bulunuyor. Üstelik bu maddelerin bazıları çok küçük boyutlu olduğu için akciğer dokusuna derinlemesine nüfuz ediyor.”
Tütün Endüstrisinin Yeni Hedefi: Gençler
Doç. Dr. Kara, tütün endüstrisinin özellikle renkli, aromalı ve elektronik ürünlerle gençleri hedef aldığını belirtiyor. 25 yaşına kadar devam eden beyin gelişimi üzerinde nikotinin yıkıcı etkileri olduğunu vurgulayan Kara, bağımlılığın sadece tütüne değil, diğer zararlı maddelere de kapı araladığını ifade ediyor.
“Nikotin, beyindeki ödül mekanizmasını doğrudan etkileyerek bağımlılık yaratıyor. Bu durum gençlerde, başka maddelere geçiş riskini de ciddi şekilde artırıyor.”
Dijital Dünyada Görünmez Tehlike: Algoritmalar ve Reklamlar
Bilişim uzmanı Osman Demircan, dijital dünyada tütün ürünlerinin pazarlanma biçimine dikkat çekiyor. Sosyal medya platformlarında ve arama motorlarında yapılan basit bir arama bile kullanıcının karşısına elektronik sigara reklamlarını çıkarabiliyor.
“Influencer’lar bu ürünleri sanki günlük hayatlarının parçasıymış gibi göstererek tanıtıyor. Üstelik bu içerikler, genç kullanıcıların sosyal medya akışlarında kolaylıkla görünür hale geliyor.”
Demircan ayrıca, bu ürünlerin çoğunun yurt dışından geldiğini ve Türkiye'de yeterince denetlenmediğini belirtiyor. Mobil uygulamalar ve çevrim içi platformlar aracılığıyla yasaklı ürünlerin ülkeye girişinin sürdüğünü ifade ediyor.
Denetim ve Farkındalık Artmalı
Uzmanlara göre bu sorunla mücadelede yalnızca sağlık politikaları değil, gümrük ve dijital alanlardaki denetimler de kritik öneme sahip. Demircan, satış yapan platformların Türkiye’de yasal bir merkezinin bulunması gerektiğini ve algoritmaların daha sıkı kontrol edilmesi gerektiğini vurguluyor.
Ailelere Uyarı: Dijital İzleri Takip Edin
Son olarak, ailelere düşen sorumluluğa dikkat çekiliyor. Çocukların yalnızca fiziksel ortamda değil, dijital dünyada da karşı karşıya olduğu tehlikelere karşı önlem alınması gerektiği belirtiliyor. Demircan, baskı kurmadan dijital izlerin takip edilmesi ve farkındalık temelli iletişim kurulmasının önemine dikkat çekiyor.
