Akdeniz’de etkisini artıran hava sistemleriyle birlikte siklon dalgaları riski büyüyor. Rüzgârın deniz seviyesini yükseltmesiyle oluşan bu tehlikeli dalgalar, özellikle kıyı şeridindeki yerleşim alanları için ciddi bir uyarı niteliği taşıyor.
Siklon Dalgası nedir?
Siklon dalgası, atmosferde oluşan alçak basınç merkezlerinin çevresinde gelişen ve dönerek ilerleyen kuvvetli hava sistemlerinin yol açtığı, deniz kabarmasıyla birlikte görülen karmaşık bir doğa olayıdır. Bu sistemler, genellikle yoğun nem taşıyan sıcak hava kütlelerinin yükselerek yoğunlaşması ve bunun sonucunda meydana gelen şiddetli yağışlarla karakterizedir. Siklon dalgaları, özellikle deniz seviyesindeki ani yükselmelerle kıyı bölgelerinde ciddi riskler oluşturur.
Nasıl oluşur?
Siklonlar, atmosferdeki basınç farklarından doğar. Alçak basınç merkezine doğru hareket eden rüzgârlar, Dünya'nın dönüşü nedeniyle saat yönünün tersine döner (kuzey yarımkürede). Bu dönme hareketiyle birlikte yükselen sıcak ve nemli hava, atmosferin üst katmanlarında yoğunlaşarak bulut ve yağış sistemlerini tetikler. Aynı zamanda rüzgârın okyanus veya deniz yüzeyine uyguladığı baskı sonucu, deniz suyu seviyesi aniden yükselebilir ve bu durum "siklon dalgası" olarak tanımlanır.
Siklon Dalgasının etkileri
Aşırı Yağış ve Su Baskınları: Siklonlarla birlikte gelen yoğun yağış, kısa sürede büyük miktarda suyun yeryüzüne düşmesine neden olur. Bu durum, özellikle şehir altyapılarında su baskını ve taşkın riskini artırır.
Kuvvetli Rüzgârlar: Siklon sistemlerinde rüzgâr hızları saatte yüz kilometreleri aşabilir. Bu rüzgârlar, ağaçları devirebilir, çatıları uçurabilir ve enerji iletim hatlarında ciddi hasarlara yol açabilir.
Deniz Seviyesi Yükselmesi: Rüzgârın deniz yüzeyine uyguladığı basınç nedeniyle deniz seviyesi aniden yükselir. Bu yükselme, kıyı bölgelerinde dalgaların karaya vurmasına, kıyı taşkınlarına ve altyapı hasarlarına neden olabilir.
Ulaşım ve Enerji Altyapısında Aksamalar: Siklonlar sırasında kara, hava ve deniz ulaşımında kesintiler yaşanabilir. Ayrıca elektrik kesintileri, haberleşme sorunları ve su temininde aksamalar da sık görülür.
Türkiye'de Siklon dalgaları görülür mü?
Türkiye tropikal siklon kuşağında yer almasa da, özellikle son yıllarda Akdeniz üzerinde oluşan ve “Medicane” olarak adlandırılan Akdeniz kökenli siklonlar zaman zaman benzer etkiler yaratabiliyor. Ege ve Akdeniz kıyılarında görülen bu sistemler, yerel ölçekte siklon dalgası etkisi yaratabilecek kadar kuvvetli olabilir. Bu nedenle kıyı şehirlerinde erken uyarı sistemlerinin aktif çalışması büyük önem taşır.
