Türkiye'de yılın kelimesi seçildi. TDK tarafından 2025'in kelimesi "dijital vicdan" olarak belirlendi. Peki, dijital vicdan nedir, anlamı ne?
Dijital vicdan nedir?
Gerçek hayatta sorumluluk almadan, sosyal medyada yapılan paylaşım ve beğenilerle vicdanı rahatlatma eylemi.
Dijital vicdan anlamı ne?
Dijital vicdan, bireylerin, kurumların ve özellikle teknoloji üreticilerinin dijital dünyadaki kararlarını etik, adalet, sorumluluk ve insan hakları çerçevesinde değerlendirme bilincini ifade eder. Kısaca: “Yapabiliyor muyum?” değil, “Yapmalı mıyım?” sorusunu sormaktır.
Dijital vicdan;
- Yapay zekâ kararlarının şeffaf ve adil olmasını,
- Kişisel verilerin mahremiyetine saygıyı,
- Algoritmaların ayrımcılık üretmemesini,
- Sosyal medyada bilgi kirliliği ve manipülasyona karşı sorumluluk alınmasını,
- Dijital güç sahiplerinin toplumsal etkilerini gözetmesini
kapsayan bir etik pusulayı temsil eder.
Neden öne çıktı?
2025’e girerken yapay zekâ, büyük veri, gözetim teknolojileri ve algoritmik karar mekanizmaları gündelik hayatın merkezine yerleşti. Bu dönüşüm, teknolojinin yalnızca teknik değil ahlaki bir mesele olduğunu da görünür kıldı. TDK’nın bu kelimeyi seçmesi, dijitalleşmenin değerlerden bağımsız olamayacağı yönünde güçlü bir toplumsal mesaj olarak okunuyor.
Kurumsal ve toplumsal karşılığı
- Bireyler için: Dijital ortamda daha bilinçli, sorgulayıcı ve sorumlu davranma çağrısı
- Kurumlar için: Etik teknoloji, şeffaflık ve hesap verebilirlik vurgusu
- Toplum için: Dijital geleceğin yalnızca hız ve verimlilikle değil, vicdanla inşa edilmesi gerektiği fikri
