Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan 2024 yılı Hanehalkı Bütçe Araştırması sonuçlarına göre, Türkiye genelinde hanehalklarının tüketim amaçlı yaptığı harcamalar içinde en yüksek payı yüzde 26 ile konut ve kira harcamaları aldı. Ulaştırma harcamaları yüzde 21,6 ile ikinci sırada yer alırken, gıda ve alkolsüz içecekler harcamalarının payı ise yüzde 18,1 olarak gerçekleşti.
Tüketim Harcamalarında En Düşük Paylı Kalemler
Toplam tüketim harcamaları içinde en düşük payı yüzde 0,7 ile sigorta ve finansal hizmetler aldı. Eğitim hizmetleri yüzde 1,6’lık payla ikinci sırada yer alırken, eğlence, spor ve kültür ile sağlık harcamaları yüzde 2,3’lük oranla öne çıktı.
Gelir Gruplarına Göre Harcama Dağılımı
2024 yılı verilerine göre, gelire göre sıralanmış yüzde 20’lik gruplar bazında incelendiğinde; en yüksek gelir grubunda (beşinci yüzde 20’lik dilim) yer alan hanehalkları ulaştırmaya yüzde 26,6, konut ve kiraya yüzde 22,1, gıda ve alkolsüz içeceklere ise yüzde 12,8 oranında pay ayırdı. En düşük gelir grubunda (birinci yüzde 20’lik dilim) yer alan hanehalklarında ise konut ve kira harcamalarının oranı yüzde 33,2, gıda ve alkolsüz içeceklerin oranı yüzde 30,4 ve ulaştırma harcamalarının oranı yüzde 10,1 olarak kaydedildi.
Temel Gelir Kaynağına Göre Harcama Kalıpları
Hanehalklarının temel gelir kaynağına göre harcama kalıplarında farklılık gözlendi. Maaş, ücret ve yevmiye geliri olan hanehalkları, konut ve kira harcamalarına yüzde 24, gıda ve alkolsüz içeceklere yüzde 16,4, ulaştırmaya ise yüzde 23 oranında pay ayırdı. Müteşebbis geliri olan hanehalklarında ise konut ve kira harcamalarının oranı yüzde 21,6, gıda ve alkolsüz içeceklerin oranı yüzde 18,4, ulaştırmanın oranı ise yüzde 26,4 olarak açıklandı.
Hanehalkı Büyüklüğüne Göre Harcama Dağılımı
2024 yılı verileri, hanehalkı büyüklüğüne göre harcamalarda da farklılıklar olduğunu ortaya koydu. Tek kişilik hanehalkları, konut ve kira harcamalarına yüzde 35,2, gıda ve alkolsüz içeceklere yüzde 15,1, ulaştırmaya ise yüzde 14,4 oranında pay ayırdı. Altı ve daha fazla kişiden oluşan hanehalklarında ise gıda ve alkolsüz içeceklere yüzde 24,7, konut ve kiraya yüzde 22,4, ulaştırmaya ise yüzde 20,4 oranında harcama yapıldı.
Gıda İsrafında Taze Meyve ve Sebze İlk Sırada
Gelir düzeyi arttıkça gıda ürünlerinde israfın da arttığı gözlemlendi. Hanehalkları tarafından en fazla israf edilen gıda grupları arasında yüzde 40,1 ile taze meyve ve sebzeler ilk sırada yer aldı. Bunu yüzde 32 ile ekmek ve yüzde 14,3 ile süt ve süt ürünleri takip etti.
